تخمین پارامتر و ارزیابی ژنتیکی مقدار پروتیین شیر با استفاده از دو مدل روز آزمون با تابعیت ثابت و تصادفی در گاو های هلشتاین گاوداری های صنعتی خراسان رضوی

چکیدهبه منظور تخمین پارامتر های ‍ژنتیکی صفت پروتیین شیر و ارزیابی ژنتیکی گاو های هلشتاین استان خراسان رضوی، از دو مدل روز آزمون با تابعیت ثابت و تصادفی استفاده شد. داده های مورد استفاده در این تحقیق شامل 57551 رکورد روز آزمون پروتیین متعلق به7036 راس گاو هلشتاین شکم اول بود که بین سال های 1385-1382 زایش داشتند. تعداد گله، پدر، مادر و دختران در فایل ارقام بترتیب 138، 590، 6091 و 13117 راس بودند. میانگین پروتیین روز آزمون شیر 918 گرم ( با انحراف معیار 8/225گرم) بود. در مدل روز آزمون با تابعیت ثابت و تصادفی، اثر ثابت گروه همزمان (گله- سال- فصل تولید- دفعات دوشش)، سن زایش و درصد ژن هلشتاین به عنوان متغیر های همراه (به صورت خطی و درجه دو) و اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیط دایمی حیوان گنجانده شدند. به منظور در نظر گرفتن شکل منحنی شیردهی در سطوح مختلف فنوتیپی، ژنتیکی و محیط دایمی، چند جمله ای های متعامد لژاندر با مرتبه یک و سه به ترتیب برای مدل روز آزمون با تابعیت ثابت و تصادفی برازش گردید. برای برازش مدل های روز آزمون با تابعیت ثابت و تصادفی به ترتیب از نرم افزارهای wombat و dxmrr استفاده شد. نتایج نشان داد همبستگی بالایی (936/0) بین ارزش های ارثی پیش بینی شده دو مدل مزبور وجود داشت که به لحاظ آماری معنی دار بود (001/0p < ). میانگین ارزش ارثی دختران برای مدل روز آزمون با تابعیت ثابت و تصادفی به ترتیب 209/0- و 037/0- گرم بدست آمد که بدلیل بالا بودن اشتباه معیار اختلاف دو برآورد مزبور، به لحاظ آماری تفاوت معنی دار بین آنها وجود نداشت. بالاترین (197/0) و کمترین (049/0) وراثت پذیری به ترتیب برای ماه های اول و هشتم شیردهی بدست آمد. بنابراین، در ارزیابی ژنتیکی گاوهای هلشتاین ایران برای مقدار پروتیین، امکان استفاده از مدل روز آزمون با تابعیت ثابت به جای مدل روز آزمون با تابعیت تصادفی وجود دارد به ویژه هنگامی که ظرفیت محاسباتی برای استفاده از مدل روز آزمون با تابعیت تصادفی در مقیاس ملی، محدود باشد.