تجزیه و تحلیل ژنتیکی پارامترهای الگوی رشد حاصل از مقایسه توابع غیرخطی در گوسفند مغانی با استفاده از راهبرد بیزی

زمینه مطالعاتی: مدل‏های رشد، توابع ریاضی هستند که برای توصیف الگوی رشد به کار می‏روند. هدف: هدف از انجام این پژوهش، برآورد فراسنجه‌های ژنتیکی پارامترهای رشد حاصل از بهترین مدل غیرخطی و عوامل محیطی مختلف موثر بر این پارامترها در گوسفندان مغانی بود. روش کار: در این پژوهش، به منظور برآورد اجزاء (کو)واریانس پارامترهای الگوی رشد، از تعداد 7278 رکورد وزن تولد، 5881 رکورد وزن شیرگیری، 5013 رکورد وزن شش‌ماهگی، 2819 رکورد وزن نه‌ماهگی و 2883 رکورد وزن یک سالگی گوسفندان مغانی که طی سال‌های 1374 تا 1389 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد این گوسفند واقع در جعفرآباد مغان جمع‌آوری شده بود، استفاده شد. در این مطالعه پارامترهای الگوی رشد (وزن بلوغ، نرخ رشد و نرخ بلوغ) با استفاده از چهار مدل رگرسیون غیرخطی گومپرتز، لجستیک، برودی و ون‌برتالانفی با رویه nlin نرم‌افزار sas محاسبه شد. جهت برآورد اجزای واریانسکواریانس پارامترهای الگوی رشد از روش آماری بیزی مبتنی بر تکنیک نمونه‌گیری گیبس و نرم‌افزار mtgsam استفاده شد.  نتایج: مدل ون‌برتالانفی به علت داشتن بیشترین ضریب تبیین و کمترین مقدار آکائیکی به عنوان مدل برتر در مقایسه با سایر مدل‌ها، انتخاب شد. عوامل محیطی سال تولد (p<0/01)، جنسیت بره (p<0/01) و سن مادر هنگام زایش (p<0/05) بر وزن بلوغ و نرخ رشد از لحاظ آماری معنی‌دار بودند. اثرات ثابت سال تولد و جنسیت بره بر نرخ بلوغ اثر معنی‌دار داشتند (p<0/01). از بین شش مدل خطی برازش شده در روش بیزی، بر اساس کمترین مقدار واریانس باقیمانده برای وزن بلوغ مدل 4، برای نرخ رشد مدل 6 و برای نرخ بلوغ مدل 5 انتخاب گردید. وراثت‌پذیری مستقیم برآورد شده بر اساس مدل مناسب انتخاب شده، برای صفات مذکور به ترتیب برابر 0/003±0/29، 0/004±0/35 و 0/005±0/21 بود. همبستگی بین پارامترهای الگوی رشد مثبت و نزدیک به صفر برآورد شد. نتیجه‌گیری کلی: طبق نتایج به دست آمده، اثر عوامل محیطی بر پارامترهای الگوی رشد مهم و تاثیرگذار هستند و باید در تجزیه و تحلیل این پارامترها مورد بررسی قرار گیرند.