اثر جایگزینی کاه ماش (vigna radiate) با کاه گندم یا سیلاژ ذرت کم‌دانه بر قابلیت هضم و برخی فراسنجه‌های خونی و شکمبه‌ای بره میش‌های عربی

زمینه مطالعاتی: به منظور کاهش هزینه خوراک می‌توان از بقایای حاصل از مزارع کشاورزی نظیر کاه ماش در تغذیه دام استفاده کرد. هدف: آزمایش حاضر به منظور بررسی اثر جایگزینی کاه ماش با کاه گندم یا سیلاژ ذرت بر قابلیت هضم، تخمیر و جمعیت پروتوزوآی شکمبه در بره های نژاد عربی انجام گرفت. روش کار: پس از تعیین سطح مناسب جایگزینی کاه ماش با کاه گندم و سیلاژ ذرت با استفاده از آزمون تولید گاز، تعداد 16 بره میش با جیره‌های آزمایشی برگزیده از مرحله اول شامل جیره فاقد کاه ماش (شاهد)، 100 درصد جایگزینی کاه ماش بجای کاه گندم (جیره 1)، 25 درصد جایگزینی کاه ماش بجای سیلاژ ذرت (جیره 2) و 50 درصد جایگزینی کاه ماش بجای سیلاژ ذرت (جیره 3) در قالب طرح کاملا تصادفی تغذیه شدند. جهت برآورد فراسنجه‌های خونی، تخمیری و شمارش جمعیت پروتوزآهای شکمبه، سه و چهار ساعت پس از خوراک‌دهی صبح از بره‌ها به ترتیب مایع شکمبه و خون‌ گرفته شد. نتایج: در آزمایش تعیین سطح، با جایگزینی کاه‌ماش با کاه‌گندم در جیره، برای تمام سطوح (25 تا 100 درصد) پتانسیل تولید گاز نسبت به شاهد افزایش یافت (p<0/05). مقدار 25 درصد جایگزینی کاه ماش بجای سیلاژ ذرت نسبت به جیره شاهد تولید گاز را افزایش و 100 درصد جایگزینی آن را کاهش داد (p<0/05). بازده تولید توده میکروبی در تمام جیره های حاوی کاه ماش جایگزین شده با سیلاژ ذرت نسبت به جیره شاهد بیشتر بود (p<0/05). نتایج حاصل از آزمایش روی دام نشان داد که بیشترین مصرف خوراک و قابلیت هضم مواد مغذی مربوط به جیره 1 بود (p<0/05). از نظر نیتروژن آمونیاکی شکمبه و فراسنجه‌های خونی (گلوکز و نیتروژن اوره‌ای خون) اختلاف معنی‌داری بین جیره‌های آزمایشی مشاهده نشد. ph مایع شکمبه تنها در جیره 3 با شاهد اختلاف داشت و کم‌ترین مقدار بود (p<0/05). جمعیت پروتوزوآی شکمبه در جیره‌های حاوی سیلاژ ذرت (جیره های 2 و 3) در مقایسه با شاهد کم‌تر بود (p<0/05). نتیجه‌گیری نهایی: بنابراین، می توان استفاده از کاه ماش را بدلیل قیمت مناسب و فراوانی آن در برخی مناطق کشور از جمله استان خوزستان به صورت جایگزین کاه گندم و سیلاژ ذرت کم دانه در تغذیه گوسفندان توصیه کرد.