سیاست حبس‌ز‌دایی در نظام تقنینی جمهوری اسلامی ایران

با مطالعات صورت‌گرفته در علم کیفرشناسی مشخص شده، مجازات حبس دارای آثار سوئی است که مرتکب جرم، خانواده او و در کل جامعه را متضرر می‌سازد و منافع آن کمتر از هزینه‌های آن است. از این‌رو، امروزه سیاست حبس‌زدایی به‌عنوان یکی از مصادیق کیفرزدایی مورد توجه سیاست‌گذاران عمومی بوده است. بررسی این سیاست در نظام قانون‌گذاری ایران در سطوح مختلف (اعم از اسناد بالادستی و قوانین عادی) و سیر تحولات صورت‌گرفته در این خصوص و قوانینی که همسو با این سیاست یا مغایر با آن به تصویب رسیده‌اند و پاسخ به این پرسش که قوانین موجود تا چه اندازه در راستای حبس‌زدایی بوده‌اند، موضوع این مقاله است. نگارنده با بررسی اسناد مذکور به این نتیجه رسیده که سیاست حبس‌زدایی که مورد تاکید اسناد بالادستی بوده، در لایه قانون‌گذاری به‌طور کامل پیاده نشده است و با اینکه خصوصاً در قانون مجازات اسلامی، نهادهایی برای اجرایی شدن این سیاست پیش‌بینی شده است، برخی از مقررات یا مانع اجرای موفقیت‌آمیز این سیاست یا کاملاً مغایر آن بوده‌اند. در پایان مقاله، پس از شناسایی خلاها و ایرادات قانونی، پیشنهادهایی جهت رفع آنها پیشنهاد شده است.