محیط‌زیست؛ مفهومی چندگانه در علوم انسانی

با توجه به آنکه محیط‌زیست مبحثی فراگیر در دنیای کنونی است و تلاش‌های جهانی درباره آن انجام شده است، نگارندگان معتقدند این حوزه تا به حال در پژوهش‌های دانشگاهی به‌ویژه در علوم انسانی مغفول مانده است. از این‌رو، در این مقاله سعی شده است تا یک مجموعه از دانش زمینه‌ای مربوط به محیط‌زیست در این علوم ارائه شود. در راستای رسیدن به این هدف و برای معنادار‌شدن بیشتر، از نظریه روث وداک بهره جسته‌ایم؛ چراکه نظریه‌ وی به‌اندازه کافی قائم به خویش بوده و می‌توان آن را به‌عنوان روش نیز به کار برد. وداک هر مفهوم را به‌عنوان زمینه‌ای در نظر می‌گیرد که دارای کارکردهای متنوع است. وی معتقد است هر یک از این کارکردها ژانرهای زبانی خاص خود را دارند که با استفاده از آنها به استدلال‌ورزی می‌پردازند. ما نیز محیط‌زیست را به‌عنوان زمینه‌ای در نظر گرفته و در پی کارکردهای آن در برخی از علوم انسانی و همچنین استدلال‌ورزی‌های آنها در این حیطه هستیم. چنین رویکرد راهبردی، می‌تواند نظام معنایی تحقیقات مربوط به محیط‌زیست را در علوم انسانی قوت بخشد؛ بنابراین در مباحث پیش‌رو ابتدا به ذکر پیشینه تحقیق، سپس به معرفی نظریه وداک می‌پردازیم و درنهایت کارکردهای این مفهوم را در علوم مورد نظر و استدلال‌ورزی‌هایشان را در حیطه محیط‌زیست روشن می‌کنیم.