تحلیلی بر قدرت ملی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا با تاکید بر ایران در افق 1404

خاورمیانه مهد تمدن‌های کهن بشری و خاستگاه ادیان بزرگ الهی است که نقشه‌های مناطق استراتژیک، ژیوپلتیکی و ژیواکونومیک جهان به صورت استثنایی در آن بر هم منطبق گردیده است. از این رو ثبات جهانی در همه ابعاد با امنیت منطقه گره خورده است. از سوی دیگر، بین امنیت و قدرت ملی کشورها همبستگی مثبت وجود دارد. بدین لحاظ مطالعه قدرت ملی کشورهای خاورمیانه در امنیت منطقه و جهان موثر است. قدرت ملی کشورها که نشان‌دهنده وزن ژیوپلتیکی آنهاست، به واسطه ماهیت دوگانه نرم و سخت، به راحتی قابل اندازه‌گیری نیست، اما سنجش نسبی آن در اتخاذ صحیح استراتژی ژیوپلتیک کشورها موثر است. در این تحقیق چهار مولفه از عوامل نه‌گانه قدرت، یعنی عوامل سرزمینی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، با 37 شاخص مورد ارزیابی قرار گرفت تا به سوال چگونگی قدرت ملی در کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا و همچنین لوازم قدرت اول منطقه شدن ایران در افق 1404 پاسخ داده شود. حاصل بررسی نشان می‌دهد: 1. کشورهای ایران، ترکیه، عربستان و مصر این استعداد را دارند که به عنوان قدرت‌های منطقه‌ای و بعضی حتی به عنوان قدرت‌های درجه دوم جهانی نقش‌آفرینی کنند. 2. حیات مستقل سیاسی بعضی از کشورهای نفتی منطقه که جزو ثروتمندترین کشورهای جهان نیز محسوب می‌شوند، با پایان منابع انرژی دچار چالش جدی خواهد شد و دوام آن منوط به اتحاد و ایتلاف در قالب یک فدراسیون با قدرت‌های منطقه‌ای است. 3. ایران با بالاترین استعداد سرزمینی در منطقه و با اعمال مدیریت صحیح و استفاده از منابع انسانی و طبیعی و اتخاذ دیپلماسی مناسب می‌تواند به قدرت اول منطقه تبدیل شود.