نقد افلاطون بر ریالیسم در هنر

یکی از نقاط مبهم و پرگفته، اما ناشناخته فلسفه غرب، نقد دو هزار و اندی ساله فیلسوفان مغرب‌زمین به مواضع فلسفه هنر افلاطونی است. آنان همواره مدینه فاضله افلاطونی را ناکجاآبادی ضد شاعرانه و مبتنی بر تبعید هنرمندان از شهر تصویر ساخته‌اند. این موضع ضد افلاطونی فلسفه غرب از صدر تا ذیل مابعدالطبیعه غربی حکایت از حکمتی رازمند در آرا منتقدانه این حکیم نسبت به حقیقت هنر در ساحت شهر و شهروندی است. نوشتار حاضر درصدد است تا تبیین هر چند اجمالی، اما معطوف به کشف حقیقت متعالی اثر هنری، از ناحیه نقد افلاطون بر ریالیسم در هنر ارایه دهد؛ گرایشی که امروز با خلق رسانه‌های نوین چون عکاسی و سینما به گرایش همه‌جانبه در سپهر رسانه‌های ارتباط جمعی نوین در آمده است. آسیب‌شناسی افلاطون از این گرایش هنری یک راهبرد کلیدی و راهگشا در عرصه فرهنگ کاربردی و رویکرد بنیادین در ساختاربخشی و صورت‌بندی آثار رسانه‌ای و هنری است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که آیا نظریه زیبایی‌شناسی افلاطون، صرفاً در محدوده‌ نظام ایده‌آلیسم افلاطونی و ساحت معرفت‌شناختی صور معقول، قابل فرآوری و رمزگشایی است یا آنکه خود، فی‌نفسه در ابعاد یک پارادایم از مرجعیت و گسترش‌پذیری برخوردار است؟ آیا حقیقت‌گرایی افلاطون، برساخته‌ای از نظام صور معقول و جهان مثالی اوست، یا برخلاف، این نظام صورت‌های عقلانی است که بر بنیاد حقیقت‌گرایی بنا گردیده وایده‌های معقول را به‌مثابهانگاره‌های حقیقت صورت بخشیده است؟ چرا هنر نزد افلاطون، نه تصویرِ پدیدار طبیعت، بل تعبیرِ رویای حقیقت است؟ نقد افلاطون بر ریالیسم در هنر، نقد نظرورزی به «زیبایی طبیعت» بدون رازورزی با «طبیعت زیبایی» است. پیشگیری از قربانی ساختن «حقیقت» در پرستشگاه «واقعیت»و تذکر به حقایق اصیل وجود در برابر تقلیل و فروکاستی چشم‌انداز هنرمند بر عدسی‌های ثبت جهان مادی و فیزیکی است.