تغییر در ادراک آمریکا از تهدید در افغانستان و پیامدهای راهبردی برای ایران

آمریکا پس از توافق با طالبان در دوحه، نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج کرد. این در حالی است که ایالات‌متحده در سال 2001، ذیل سیاست مبارزه با تروریسم و با هدف سرنگونی دولت وقت طالبان، به افغانستان حمله نظامی و این کشور را اشغال کرده بود. آمریکا از زمان حمله به افغانستان، در شش مرحله سیاست خود را در قبال این کشور و به ویژه طالبان که طی سال‌های طولانی در لیست دشمنان ایالات‌متحده بود، تنظیم کرد. اما حصول توافق اخیر با این جنبش که به معنای گذار از راهبرد تقابل به سیاست تعامل با طالبان است، نشان از تغییر در ادراک آمریکا از تهدید در افغانستان دارد. این تغییر ادراک آمریکا برای ایران، که یکی از همسایگان افغانستان است، پیامدهای راهبردی به ویژه در حوزه امنیتی دارد.ازاین‌رو، این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که تغییر در ادراک آمریکا از تهدید در افغانستان، چه پیامدهای راهبردی برای ایران به‌خصوص درزمینه امنیت خواهد داشت. در این مقاله به‌دلیل ماهیت پیچیده موضوع، از تلفیق روش‌های اکتشافی و هنجاری استفاده شده است. ترکیب نظریه‌های روابط بین‌الملل به‌طور خاص و نظریه ادراک تهدید با روش‌های پژوهشی تحلیل روندها و سناریونویسی، به لحاظ استخراج مولفه‌های متنوع و مداخله‌گر کمک کرده است.یافته‌های تحقیق پیش‌رو نشان می‌دهد که آمریکا در پی تغییر در ادراک خود، از افغانستان خارج شده و قدرت گرفتن طالبان را تسهیل کرده است. هرچند تهران در تعامل با طالبان بوده است، اما از قابل پیش‌بینی‌بودن رفتار آن مطمئن نیست. تهران چه‌بسا نگران است که طالبان به‌عنوان نیروی نیابتی برخی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایفای نقش کرده و منافع امنیتی جمهوری اسلامی ایران را به مخاطره اندازد. افزون بر این، ایران درباره احتمال ظهور گروه‌های افراطی و تروریستی در افغانستان، نگرانی‌های جدی دارد. یکی از دغدغه‌های تهران این است که توافق آمریکا با طالبان، بر کیفیت تعامل و مواجهه این جنبش با ایران در آینده تاثیرگذار بوده و افغانستان را به سکوی جدیدی برای فشار بر ایران در حوزه امنیتی تبدیل کند. به‌ویژه اینکه افغانستان بیش از 900 کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد و هرگونه ناامنی یا نفوذ ازسوی طالبان یا گروه‌های دیگر می‌تواند تاثیری مستقیم بر امنیت ملی ایران داشته باشد. حکومت مطلق طالبان در افغانستان و همزیستی تهران با آن نیز می‌تواند موجب نارضایتی بخش قابل‌توجهی از مهاجران یا پناهجویان افغان در ایران شود.

Change in US Perception of Threat in Afghanistan and Strategic Implications for Iran

The United States withdrew its troops from Afghanistan after reaching an agreement with the Taliban in Doha. This is while the US invaded and occupied Afghanistan in 2001 under the global war on terror policy and so as to overthrow the Taliban led government. Since its invasion of Afghanistan, the United States, in six phases, has adjusted its policy toward the country, and in particular toward the Taliban which has been on the US list of enemies for many years. But the recent agreement with the movement, which means a transition from a confrontation strategy to a policy of engagement with the Taliban, shows a change in the US perception of threat in Afghanistan. This shift in US perception has strategic and securityrelated implications for Iran, a neighboring country to Afghanistan. Therefore, this study seeks to answer the main question of what strategic consequences the change in the US perception of threat in Afghanistan has had for Iran, especially in the field of security. In this paper, due to the complex nature of the subject, a combination of exploratory and normative methods has been used. A Combination of international relations theories, in particular the theory of Threat Perception and research methods including trend analysis and scenario writing, have helped consider and extract various and intervening components in the current research. The findings of the study show that the United States withdrew from Afghanistan following a change in its perception, and facilitated the rise of the Taliban. Although Tehran has been interacting with the Taliban, it is unsure if the behavior of the movement will be predictable or not. Tehran may be concerned that the Taliban could act as a proxy for some regional and extraregional powers and endanger the security interests of the Islamic Republic of Iran. In addition, Iran has serious concerns about the possibility of the emergence of extremist and terrorist groups in Afghanistan. One of Tehran’s concerns is that the US deal with the Taliban will affect the quality of the movement’s interaction with Iran in the future and turn Afghanistan into a new platform for pressuring Iran in the field of security. In particular, Afghanistan shares more than 900 kilometers of border with Iran, and any insecurity or infiltration by the Taliban or other groups can have a direct impact on Iran’s national security. The absolute rule of the Taliban in Afghanistan and the coexistence of Tehran with it can also cause dissatisfaction among a significant number of Afghan refugees or migrants in Iran.