تاثیرپذیری ژئوپلیتیکی منافع ملی جمهوری اسلامی ایران از رقابت ناتو و سازمان همکاری شانگهای در آسیای مرکزی

منافع ملی به عنوان مولفه اصلی تصمیم گیری در عرصه سیاست خارجی و داخلی برای هر کشوری مطرح است. منطقه آسیای مرکزی به‌عنوان یکی از مناطقی که مورد توجه قدرت‌های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار دارد، درحال‌حاضر، عرصه رقابت‌های سازمان همکاری شانگهای با محوریت چین و روسیه و همچنین حضور و گرایش ناتو با محوریت آمریکا برای رقابت با روسیه و چین قرار دارد. ایران در پیرامون خود، مناطق ژئوپلیتیکی چندی را دارد، نمیتواند بدون‌توجه به این مناطق و عضویت نداشتن در سازمان‌های منطقه ای وابسته به این مناطق، در استراتژی‌های منطقه ای و بین المللی خود موفق باشد. پژوهش حاضر با روش کیفی و ماهیت رویکرد روش توصیفی تحلیلی و همچنین با روش پیمایشی (مصاحبه) با 10 نفر از کارشناسان حوزه امنیتی و آسیای مرکزی که به‌واسطه روش نمونه گیری هدفمند و دردسترس که به‌طورتخمینی انتخاب‌شده اند، گردآوری و به اشباع نظری رسیده است. هدف این مقاله، بررسی تاثیرپذیری ژئوپلیتیکی منافع ملی ایران از رقابت ناتو و سازمان همکاری شانگهای در آسیای مرکزی است. پرسش اصلی این است که تضاد ژئوپلیتیکی و رقابت شانگهای و ناتو در آسیای‌مرکزی، منافع ملی ایران را در چه ابعادی تحت‌تاثیر خود قرار می دهد؟ براین‌اساس، یافته های پژوهش نشان دادند که : از آنجا که آسیای مرکزی دارای پیوستگی ژئوپلیتیکی با ایران است؛ لذا رقابت ناتو و شانگهای منافع ملی ایران را متاثر کرده است، که در این صورت ایران را ملزم به اتخاذ یک راهبرد مناسب درقالب بازنگری و بازتعریف محیط امنیتی درراستای حفاظت از منافع ملی خود کرده است.

Geopolitical Impact of National Interest of the Islamic Republic of Iran on CompetitionNATO and the Shanghai Cooperation Organization in Central Asia

National interests are the core component of foreign and domestic policy decisionmaking for any country. One of the strategies to achieve national interests is to cooperate within regional organizations’ framework or be active while looking at other countries’ interests with priority given to a country’s periphery. The Central Asian region, as one of the regions of interest to regional and supraregional powers, is currently the arena of SCOcentered competition between China and Russia, as well as the presence and tendency of NATO, centered around the U.S. to compete with Russia and China. As a country with several geopolitical regions, Iran can not be successful in its regional and international strategies without considering these regions and not being a member of the regional organizations affiliated with these regions. The present study was collected by the qualitative method and the nature of the descriptiveanalytical method approach and a survey method (interview) with ten experts in the security and Central Asia field who were selected and appropriately saturated by purposeful and available sampling method. This article investigates the geopolitical impact of the Islamic Republic of Iran’s national interests on the competition between NATO and the SCO in Central Asia. The main question is: To what extent do the geopolitical conflict and the rivalry between Shanghai Cooperation and NATO in Central Asia affect Iran’s national interests? Accordingly, the research findings show Central Asia has a geopolitical connection with Iran. Therefore, the rivalry between NATO and Shanghai Cooperation has affected Iran’s national interests. It has required Iran to adopt an appropriate strategy to review and redefine the security environment to protect its national interests.