بررسی برخی عوامل اثرگذار بر وقوع تب برفکی و حذف ناشی از آن در گاوهای شیری ایران

هدف از این مطالعه، بررسی میزان وقوع، حذف، سقط، مرده‌زایی و کاهش وزن ناشی از بیماری تب برفکی و آثار متقابل آن ها در نوبت‌های زایش مختلف (یک و چند بار) در گاوهای شیری ایران بود. از تعداد 49400 رکورد از 20330 راس گاو در بازه‌ ی زمانی 1388 تا 1398 در نه گاوداری صنعتی از استان های اصفهان، گلستان، فارس، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و چهارمحال و بختیاری استفاده گردید. میزان وقوع و حذف ناشی از بروز بیماری با استفاده از رویه freq نرم‌افزار sas، به طور میانگین به ترتیب 43 و 11 درصد محاسبه شد در حالی که میزان درگیری بین گلّه‌های مورد بررسی از 18 تا 59 درصد و حذف ناشی از بیماری از 1 تا 18 درصد متغیّر بود. برای مطالعه اثرات تب برفکی بر میزان وقوع سقط، مرده‌زایی و کاهش وزن و اثرات متقابل بین آن ها از رویه logistic استفاده شد. شانس وقوع بیماری، در فصول سرد در گاوهای نوبت زایش اوّل که دچار سقط جنین شده و نمره ی وضعیّت بدنی ضعیفی داشتند، افزایش یافت. گاوهای بیمار در مقایسه با گاوهای سالم، به طور میانگین 23 درصد کاهش نمره ی وضعیّت بدنی، 5 درصد افزایش در سقط و 4 درصد افزایش در مرده‌زایی نشان دادند. به طور معنی‌داری (0.001>p)، شانس وقوع سقط، مرده زایی و کاهش وزن دردام های نوبت زایش دوم به بالا که در گروه وضعیّت بدنی متوسّط و چاق قرار داشتند نسبت به دام های نوبت زایش اوّل با نمره ی وضعیّت بدنی مشابه، کمتر بود. نتایج این بررسی می‌تواند در تجزیه و تحلیل راه کارهای مدیریّتی برای کنترل و پیشگیری از بیماری تب برفکی مفید باشد.

a study on some factors affecting the incidence of foot and mouth disease and the culling associated with in iranian dairy cows

the aim of this study was to investigate the incidence, cull, abortion, stillbirth and weight loss due to foot and mouth disease (fmd) outbreak and their interaction in different parity (primiparous and multiparous) in iranian dairy cows. a total of 49,400 records of 20,330 cows were used in the period of 2009 to 2019, which were prepared from nine industrial dairy farms in isfahan, golestan, fars, south khorasan, khorasan razavi and chaharmahal and bakhtiari provinces. the incidence and mortality of fmd with freq procedure were estimated to be 43% and 11%, respectively and within herd incidence ranged from 18% to 59% and cull from 1 to 18%. the logistic procedure in sas software was used to estimate the effects of fmd on the incidence of abortion, stillbirth, and weight loss and their interactions. the chance of occurrence the disease increased during the cold seasons in primiparous cows that had abortions and were in skinny bcs. significant changes in the condition of affected cows compared to healthy cows showed an average of 23% decrease in bcs, 5% increase in abortion and 4% increase in stillbirth. significantly, the chances of abortion, stillbirth and weight loss in multiparous cows in the normal and fatty bcs group were lower than in the primiparous cows with the same bcs group. in contrast, the chances of losing weight in multiparous cows which were in skinny bcs group, were higher than primiparous cows. the results of this study can be useful in analyzing management strategies to control and prevent fmd.