ارزیابی روش‌های ضدعفونی ریزوم و بذر زنبق مردابی در شرایط درون‌شیشه‌ای

زنبق مردابی یکی از گونه‌های زینتی بومی و ارزشمند است. اصلی‌ترین مشکل در شروع کشت بافت این گیاه وجود آلودگی‌های قارچی و باکتریایی شدید است که باعث شکست روش‌های معمول سترون‌کردن می‌شود. به‌منظور بهینه‌سازی کم‌خطرترین روش ضدعفونی ریزوم و بذر زنبق مردابی در شرایط کشت درون‌شیشه‌ای انجام شد. دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار انجام شد. به ترتیب 16 و 15 ‌نوع روش برای ضدعفونی بذر و ریزوم به‌کار برده شد. ریز‌نمونه‌های تیمار شده پس از طی مراحل ضدعفونی در محیط‌کشت موراشی اسکوگ بدون هورمون کشت شدند، دو هفته پس از کشت، شاخص‌های مختلف از قبیل درصد آلودگی، درصد جوانه‌زنی، میانگین طول برگ و میانگین طول ریشه اندازه‌گیری شد. پس از این مرحله نمونه‌های سالم در محیط کشت موراشی اسکوگ حاوی غلظت‌های مختلف تیدیازرون و نفتالین استیک اسید جهت پرآوری، کشت شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در تیمار پانزدهم (ریز‌نمونه‌های ریزوم، 60 دقیقه حمام آبگرم و 60 دقیقه قارچ‌کش فلوکونازول و آنتی‌بیوتیک استرپتومایسین و یک دقیقه الکل‌70 درصد و 10 دقیقه هیپوکلریت سدیم 4 درصد)، کمترین درصد آلودگی (11درصد) و بیشترین جوانه‌زنی 88 درصد، برترین تیمار بود. رتبه دوم مربوط به تیمار سیزدهم (60 دقیقه حمام آبگرم دمای 42 درجه+60 دقیقه در قارچ‌کش فلوکونازول+جنتامایسین+کلیندامایسین‌+یک دقیقه الکل 70درصد+10دقیقه هیپوکلریت سدیم3درصد) با جوانه‌زنی 85درصد و آلودگی 15درصد بود. در ریز‌نمونه‌‌های بذری، تیمار دوم و تیمار پنجم بیشترین میزان جوانه‌زنی (71.74درصد) مشاهده شد. نتایج پرآوری نشان داد که غلظت 5 میکرومولار تیدیازرون +6میکرومولار از نفتالین استیک اسید بیشترین میزان پرآوری را به همراه داشت.

exploring disinfection methods for iris pseudacorus l. rhizome and seed under in-vitro conditions

iris pseudacorus l. is one of the native and prominent ornamental species in iran. its propagation by tissue culture is prone to sever bacterial and fungal contaminations of the explants, particularly in rhizomes., which causes the failure of conventional sterilization methods. in order to optimize the least dangerous method for sterilization of iris pseudacorus rhizome and seed under in vitro culture condition, two separate experiments were performed each in a completely randomized design with five replications. 16 and 15 methods were applied for rhizome and seeds steriliztion, respectively. the treated specimens were cultured in a hormone-free ms medium and two weeks later, various indices such as infection percentage, germination percentage, mean leaf length and mean root length were measured. then intact specimens were transferred to the ms media containing different concentrations of thidiazuron (tdz) and naphthalen acetic acid (naa) for proliferation. the results showed that a15 treatment (water bath (42 °c) for 60 mins, fluconazole fungicide and antibiotics streptamycin for 60 mins, alcohol 70% for one min. and naocl 4% for 10 mins) on rhizome explants with the lowest contamination percentage (11%) and a high germination rate of 88% was the best treatment. also, a13 treatment with 85% germination and 15% contamination obtained the second place. seeds-treated with treatment b2 using hot water and 3% sodium hypochlorite and treatment b5 using hydropriming with running water and hypochlorite 2% had the highest germination rate of 71.74% and contamination was almost zero. meanwhile the highest proliferation was obtained in the culture medium containing ms and a combination of 5 μm tdz and 6 μm naa.