بررسی اثر پایه‌های احتمالی جایگزین نارنج بر رشد رویشی ارقام جدید پرتقال‌ ناف‌دار در شرق مازندران

وجود تنوع در ارقام و پایه‌های مرکبات برای تولید پایدار آنها اهمیت حیاتی دارد. با توجه به این که اطلاعات کمی در مورد تاثیر پایه‌های رایج جایگزین نارنج بر ارقام جدید وجود دارد، پژوهش حاضر به منظور بررسی رشد رویشی شش رقم پرتقال ناول (’فوکوموتو’؛ ’ناولینا’؛ ’ناولیت’؛ ’تامسون ناول’؛ ’کارا کارا’ و ’لین لیت ناول’) بر روی سه پایه دورگ پونسیروس (’کاریزو سیترنج’؛ ’سوینگل سیتروملو’ و ’سیترنج c-35’)  طی هفت سال انجام پذیرفت. ویژگی‌های رشد رویشی از جمله حجم تاج درخت، سازگاری مورفولوژیک بین پایه و رقم، غلظت عناصر غذایی برگ و درصد بقای درختان مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. همه ویژگی‌های رویشی اندازه‌گیری شده از اثر سال‌، نوع پایه و نوع رقم تاثیر پذیرفتند. همچنین نوع پایه‌ بر میزان غلظت عناصر غذایی در برگ موثر بود. ارتفاع، حجم تاج درخت و مساحت مورد نیاز ارقام درختان پرتقال ناول روی پایه ’کاریزو سیترنج’ نسبت به دو پایه دیگر کمتر بود. رقم‌های ’ناولیت’ و ’لین لیت ناول’ بیشترین و رقم ’فوکوموتو’ کمترین حجم تاج را داشتند. حداکثر مساحت مورد نیاز برای درختان هفت ساله 18 ترکیب پایه و رقم مورد مطالعه، با هرس منظم سالانه، حدود 9.5 متر مربع بود که در پرتقال رقم ’ناولیت’ روی پایه سیترنج ’c-35’  ثبت شد. سازگاری مورفولوژیک پیوند با افزایش سن درختان کاهش یافت. در آخرین سال پژوهش کمترین سازگاری مورفولوژیک بین رقم ’فوکوموتو’ و پایه ’سیتروملو’ (0.60) و  بیشترین سازگاری بین رقم ’ناولیت’ و پایه ’کاریزو سیترنج’ (0.77) وجود داشت. یک درخت ’فوکوموتو’ و یک درخت ’ناولینا’ با پایه ’c-35’  در آخرین سال آزمایش دچار زوال شدند.

the effect of possible replacement rootstocks for sour orange on vegetative growth of new navel oranges in east of mazandaran

the diversity of cultivars is very important for the sustainable production of citrus. also, there is little information about the effect of common sour orange substitute rootstocks on new cultivars. the present research was conducted to investigate the vegetative growth of six navel orange cultivars (’fucumoto’; ’navelina’; ’navelate’; ’thomson navel’; ’cara cara’ and ’lane late navel’) on three poncirus hybrids rootstocks (’carrizo citrange’; ’swingle citrumelo’ and ’c-35 citrange’), during seven years. traits related to vegetative growth such as tree volume, rootstock and scion morphological compatibility, leaf nutrient concentration and tree survival were measured. all measured vegetative traits were affected by year, rootstock and cultivar. the rootstocks affected the concentration of all nutrients in the leaves. tree height and volume and the required area for orange trees on the ’carrizo citrange’ were less than the other two rootstocks. ’navelate’ and ’lane late navel’ cultivars had the highest and ’fukumoto’ had the lowest tree volume. the compatibility of the graft union decreased with the increasing age of the trees. in the last year, there was the lowest compatibitity between ’fukumoto’ cultivar and ’citrumelo’ rootstock (0.60) and the highest between ’navelate’ cultivar and ’carrizo citrange’ rootstock (0.77). one tree of ’fukumoto’ and ’navelina’ with ’c-35’ rootstock declined in the last year of the experiment, but other rootstocks and cultivars did not show any signs of yellowing. the maximum area required for seven-year-old trees of 18 studied rootstock and cultivar combinations with regular annual pruning was about 9.5 m2, which was recorded in ’navelate’ cultivar on ’c-35 citrange’ rootstock.