بررسی پروفایل تنظیمکنندههای رشد در اندامهای زایشی درختان کشتبافتی و حاصل از پاجوش خرمای رقم برحی

این پژوهش به‌منظور بررسی روند تغییرات تنظیم‌کننده‌های رشد مرتبط با میوه‌نشینی در فصل گرده‌افشانی در نخل‌های خرمای کشت‌بافتی و نخل‌های ده‌ساله حاصل از پاجوش رقم برحی (10 ساله) در نخلستان ستاد پژوهشکده خرما و میوه‌‏های گرمسیری در شهرستان اهواز انجام شد. در اوایل فصل بهار از درختان کشت‌بافتی و پاجوشی، نمونه‌برداری گل و میوه در سه مرحله ظهور اسپات، اسپات رسیده و 2 هفته پس از گرده‌افشانی در سه تکرار صورت گرفت. به منظور ارزیابی میوه دهی، سه اسپات دیگر در هر نخل 1 تا 2 روز قبل از باز شدن طبیعی با گرده نر غنامی به روش سنتی گرده‌افشانی شد. در نمونه‌های گل و میوه جمع‌آوری شده از درختان کشت‌بافتی و پاجوشی، هورمون‌های گیاهی اکسین ( ایندول بوتیریک اسید و ایندول استیک اسید)، جیبرلین (ga1, ga3, ga4, ga9)، سایتوکینین (کاینتین و زئاتین)، جاسمونیک‌اسید و آبسیزیک‌‌اسید اندازه‌گیری شدند. در هفته‌ پنجم پس از گرده‌افشانی، درصد میوه‌نشینی، درصد میوه‌های بکربار و درصد ریزش گل و میوه در سه اسپات گرده‌افشانی شده در هر نخل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که گیاهان کشت‌بافتی نسبت به گیاهان حاصل از پاجوش دارای درصد میوه‌نشینی کمتر و میزان میوه‌های بکربار و ریزش گل و میوه بیشتری بودند. عملکرد میوه در گیاهان کشت‌بافتی کمتر از گیاهان حاصل از پاجوش بود. میزان هورمون‌های جیبرلین، اکسین و سایتوکینین در گیاهان حاصل از پاجوش در اغلب مراحل اندازه‌گیری شده بالاتر از گیاهان کشت‌بافتی بود. گیاهان کشت‌بافتی میزان آبسیزیک‌‌اسید و جاسمونیک‌اسید بالاتری نسبت به گیاهان پاجوشی داشتند. با استفاده از تجزیه رگرسیون خطی چندگانه و گزینش مدل برتر، میزان آبسیزیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید گل و میوه، رابطه منفی با میزان میوه‌نشینی داشتند. درصد میوه‌نشینی با میزان کاینتین، ایندول استیک‌اسید، ga3، ga4 و ga9 گل و میوه همبستگی مثبت داشت و میزان آبسیزیک‌‌اسید و جاسمونیک‌اسید دارای همبستگی منفی با میوه‌نشینی بود.

investigation of growth regulators profile in reproductive organs of tissue culture-derived and offshoot-derived ‘barhee’ date palm

this study was conducted in order to investigate the changes in the growth regulators related to fruit setting in the pollination season on both tissue culture-derived and offshoot-derived date palms cv. barhee (10 years old) in the date palm and tropical fruit research center of ahvaz city. at the beginning of spring, palm trees were selected from each group of tissue culture and offshoot trees and sampling of flowers and fruits was done in the three stages including: spath appearance, ripe spath and 2 weeks after pollination in three replications. in order to evaluate fruit setting, three spathes in each palm (1-2 days before natural opening) were pollinated with ghanami cultivar pollen by traditional method. the plant hormones including auxin (iaa and iba), gibberellin (ga1, ga3, ga4, ga9), cytokinin (zeatin and kinetin), abscisic acid and jasmonic acid were measured in the flower or fruit samples collected from tissue culture and offshoot trees. five weeks after pollination, fruit set percentage, parthenocarpic fruits percentage and flower and fruit drop percentage were recorded. the results showed that tissue culture derived plants had less fruit set percentage and more seedless fruit and fruit drop percentages compared to off shoot derived plants. also, the fruit yield in the tissue culture plants was lower than off shoot derived plants.  the levels of gibberellin, auxin, and cytokinin hormones in the off shoot derived plants were higher than tissue culture plants in most of the measured stages.  the tissue culture plants had a higher amount of abscisic acid and jasmonic acid than offshoot plants. by using multiple linear regression analysis and superior model selection, the amount of abscisic acid and jasmonic acid of flower and fruit had a negative relationship with the amount of fruit set. the fruit setting was positively correlated with the amount of kinetin, indole acetic acid, ga3, ga4 and ga9 of flowers and fruits, while had a negative correlation with the amount of abscisic acid and jasmonic acid.