بررسی خصوصیات ریخت‌شناسی و شاخص‌های عملکردی در گیاه شاهدانه (‏cannabis sativa l.‎‏) ‏به‌وسیله آزمون پایداری

در این تحقیق به منظور مقایسه مشخصات ریخت شناسی، عملکرد تولید الیاف ساقه، روغن و اسانس شاهدانه، بذر دو اکوتیپ بومی و یک رقم خارجی (fedora 17) به همراه نتاج آن (fedora 17-2) در سه ایستگاه تحقیقاتی البرز، چالکی و صفرابسته کشت شدند و خصوصیات ریخت شناسی و فیتوشیمیایی آنها مطالعه شد. بیشترین ارتفاع و بالاترین درصد ماده خشک ساقه مربوط به رقم فدورا17 و نتاج آن بود، در حالی که گسترده ترین تاج پوشش، قطورترین ساقه را اکوتیپ های بومی ایران داشتند. محتوی روغن دانه ها از 18.88 درصد در نتاج فدورا تا 40.09 درصد در اکوتیپ یزد متغیر بود. اکوتیپ های بومی فارس (820 کیلوگرم در هکتار) و یزد (830 کیلوگرم در هکتار)، بالاترین عملکرد روغن را داشتند. ارتفاع گیاهان از 99.7 سانتی متر در ایستگاه صفرابسته تا 197.5 سانتی متر در ایستگاه البرز متغیر بود. عملکرد تولید الیاف ساقه از 1569 کیلوگرم در هکتار (ایستگاه صفرابسته) تا 13991 کیلوگرم در هکتار (ایستگاه البرز) متغیر بود. همچنین شاهدانه های کشت شده در ایستگاه البرز از نظر خصوصیات ریخت شناسی، زایشی و عملکرد تولید ساقه نسبت به سایر ایستگاه ها به طور معنی داری برتری داشتند. عملکرد اسانس در هر بوته از 11.35 کیلوگرم (ایستگاه چالکی) تا 36.39 کیلوگرم (ایستگاه البرز) متغیر بود. بنابراین کشت شاهدانه در منطقه البرز با میانگین تولید13991 کیلوگرم در هکتار الیاف، 2.2 تن در هکتار اسانس و 1110 کیلوگرم در هکتار روغن بذر قابل توصیه است. رقم های خارجی با بلندترین ساقه و بیشترین درصد ماده خشک ساقه برای تولید الیاف مناسب می باشند. همچنین خصوصیات ریخت شناسی گیاه مادری (فدورا17) در نتاج آن حفظ شد.

evaluation of morphological traits and functional characteristics of hemp (cannabis ‎sativa l.) by stability test

in this study, in order to investigate morphological characteristics, yield of fiber, essential oil and seed oil yields, seeds of two native ecotypes from iran and one foreign variety (fedora17) with its progenies (fedora17-2) were cultivated in research fields of three locations (gilan, golestan, and alborz province) in iran and their morphological and phytochemical characteristics were studied. the greatest height and shoot dry matter were observed in fedora17 and its progenies while the widest coverage and thickest stem was observed in the native ecotypes of iran. also, the oil content varied from 18.88% in fedora17-2 to 40.09 % in yazd. the highest oil yield was observed in native ecotype of fars (820 kg ha-1) and yazd (830 kg ha-1). plant height fluctuated from 99.7 cm in safrabasteh to 197.5 cm in alborz. fiber yield ranged from 1569 kg ha-1 in safrabasteh to13991 kg ha-1 in alborz. the hemp cultivated in alborz, in terms of morphological and reproductive properties and fiber yield was significantly better compared to the other stations. the oil yield per plant was 11.35 kg in chalaky station to 36.39 kg in alborz  station. therefore, cannabis cultivation is recommended in alborz with average production of 13991 kg ha-1 fiber, 2.2 t ha-1 essential oil and 1110 kg ha-1 seed oil. the foreign cultivars with the tallest stem and the highest percentage of stem dry matter were proper for fiber production. in addition, the morphological characteristics of fedora 17 were also preserved in its progeny.