مطالعه تنوع ژنتیکی و تعیین خصوصیات فنولوژی، مورفولوژی و پومولوژی برخی از ژنوتیپ‌های ‏انتخابی گیلاس در شرایط استان خراسان رضوی

گیلاس یکی از مهم‌ترین میوه‌های مصرفی در جهان به شمار می‌آید که طعم، عطر و ظاهر مطلوبی دارد. به منظور مقایسه خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و پومولوژیک 10 ژنوتیپ انتخابی گیلاس با 4 رقم تجاری وارداتی و داخلی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1395-1397 انجام گرفت. نتایج نشان دادن بین رقم ها و ژنوتیپ‌ها از لحاظ بسیاری از صفات تفاوت معنی داری وجود داشت. در بین نمونه‌های بررسی‌شده، ژنوتیپ mshbt، زودگلده‌ترین (7 فروردین) و از لحاظ میوه‌دهی، جزء زودرس‌ترین نمونه‌ها (20 اردیبهشت) بود. هم‌چنین، ژنوتیپ mshbt، بیشترین ارتفاع، عرض و حجم تاج و قطر تنه را ایجاد نمود. بالاترین رشد رویشی سالیانه، تعداد اسپور و درصد دوقلوزایی مربوط به ژنوتیپ msh326 بود. ژنوتیپ mshf1 بالاترین طول، عرض و سطح برگ را ایجاد نمود. از نظر ویژگی‌های میوه شناسی، ژنوتیپ mshf1 دارای بالاترین طول، عرض، قطر و وزن میوه و ژنوتیپ mshbt کمترین طول و ضخامت دم میوه را داشتند. بعلاوه، رقم سوئیت آن بیشترین وزن هسته، اسیدیته و عملکرد را نشان داد. از نظر رنگ گوشت و پوست، شکل هسته و شکل میوه بین ژنوتیپ‌ها تفاوت وجود داشت. با توجه به دندروگرام، ژنوتیپ‌ها به سه خوشه تقسیم شدند. در جمع‌بندی کلی، ژنوتیپ‌های mshbt و mshf1 به‌ترتیب از لحاظ زودرسی و بزرگی میوه و رقم سوئیت آن از لحاظ عملکرد بالا در مقایسه با رقم سیاه مشهد (شاهد) در شرایط استان خراسان رضوی قابل توصیه می‌باشند.

The study of genetic variation and determine of phenological, morphological and ‎pomological characteristics of some selected genotypes of sweet cherry in Khorasan ‎Razavi province conditions

Cherry is one of the most important fruits in the world, with its good flavor, aroma and appearance. In order to compare the morphological, phenological and pomological characteristics of 10 selected sweet cherry genotypes with four commerical and domestic cultivars, a randomized complete blocks design with three replications was conducted in ​​two years of cultivation of 20162018. The results showed that there was a significant difference between cultivars and genotypes in terms of many traits. Among the investigated samples, the MshBT genotype, was the earliest flowering (27 March) and the earliest ripening (10 May) in comparison with other genotypes. Also, the MshBT genotype had the maximum height, width and volume of the crown and trunk diameter. The highest annual vegetative growth, number of spur and the percentage of twins were related to Msh326 genotype. MshF1 genotype produced the highest length, width and leaf area. In terms of pomological characteristics, the MshF1 genotype had the highest length, width, diameter and fruit weight, and the MshBT genotype had the least length and thickness of the fruit tail. In addition, Sweet ann genotype showed the highest stone weight, acidity and yield. In terms of flesh and skin colour, stone shape and fruit shape, there was a difference between the genotypes. According to dendrogram, genotypes were divided into three clusters. In general, MshBT and MshF1 genotypes are recommended in terms of precociousness and large fruit size, respectively and Sweet ann cultivar in terms of high yield compared to Siyah Mashhad cultivar (control) in the conditions of Khorasan Razavi province.