تاثیر تنوع محیطی بر عملکرد گل و اسانس ژنوتیپ‌های برتر گل محمدی (‏rosa damascena‏) ‏‏(مطالعه موردی: استان کردستان)‏

ارزیابی سازگاری محیطی جزو مهم ترین نیازهای ژنوتیپ های گل محمدی(rosa damascena) به عنوان یکی از گونه های معطر و دارویی مهم کشور است. این تحقیق با هدف ارزیابی عملکرد گل و اسانس پنج ژنوتیپ برتر (kr2، is3، is4، is8 و yz2) به مدت پنج سال (1390-1394) تحت دو شرایط اقلیمی سرد نیمه‌خشک (سقز) و نیمه‌مرطوب (مریوان) در کردستان بصورت کرت های خرد شده با سه تکرار اجراء شد. نتایج تفاوت معنی داری از لحاظ صفات عملکرد گل و اسانس بین مکان ها (l)، سال ها (y) و ژنوتیپ ها (g) و نیز اثرات متقابل آنها نشان داد. میانگین کل بازده اسانس 0.02 درصد و عملکرد گل و اسانس برابر 757.2 کیلوگرم و 188.9 گرم در هکتار بود. عملکرد گل و اسانس ژنوتیپ ها در سقز بیشتر از مریوان، اما درصد اسانس آنها در مریوان بیشتر بود که موید آن است که در مناطق خنک تر، عملکرد گل بیشتر ولی نسبت اسانس گل کمتر است. در مجموع، سه ژنوتیپ kr2، is8 و is4 برای کاشت در کردستان و مناطق مشابه توصیه می شوند. با توجه به تنومندی و عملکرد بالای گل، ژنوتیپ kr2 با منشا کردستان برای اهداف تولید گل و ژنوتیپ های گروه اصفهان مانندis8 و is4 برای تولید اسانس اولویت دارند. در کل، با لحاظ توام صفات عملکردی تولید گل و اسانس ژنوتیپ هایis8، is4 و  kr2 برای مناطق سرد و نیمه خشک مانند سقز و is4 و kr2 برای مناطق نیمه‌مرطوب مانند مریوان سازگاری بیشتری داشته و  برای کاشت و توسعه گل محمدی توصیه می گردند.

Effect of environmental variation on the flower and essential oil yield of superior ‎genotypes of Rosa damascena Mill. (case study: Kurdestan province)‎

Environmental compatibility assessment is the most important needs of Rosa damascena genotypes as one of the most important aromatic and medicinal species in the country. The present project was conducted with the aim of evaluating the flower and essential oil yield of five superior genotypes for five years (20112015) under two climatic conditions of cold semiarid (Saqez) and semihumid (Marivan) in Kurdistan as split plot with three replications. The results showed significant difference for flower and essential oil yield between locations (L), years (Y) and genotypes (G), and their interactions. The total mean of essential oil ratio was 0.02 % and flower and essential oil yield were 757.2 kg/ha and 188.9 g/ha. The flower and essential oil yield of Saqez was more than Marivan, but essential oil ratio was more in Marivan, then it seems that flower yield to be higher in the cooler areas but essential oil ratio to be higher in warmer areas. In general, the genotypes of KR2, IS8 and IS4 are recommended for planting in Kurdistan and similar regions. Regarding to the fluctuation and high flower yield, KR2 genotype is recommended for the purpose of flower production, but Isfahan group of genotypes, such as IS8 and IS4 for essential oil purpose. With consideration of the combined yields of flowers and essential oils, the genotypes of IS8, IS4 and KR2 are recommented for cold and semiarid areas such as Saqez, and the genotypes of IS4 and KR2 for the semihumid regions similar to Marivan.