اثر تنظیم‌کننده‌های رشدگیاهی بر القای کالوس و بررسی تاثیر الیسیتورها بر تولید لیمونن در کشت ‏سلولی به‌لیمو (‏lippia citrodora‏) ‏

گیاه به‌لیمو  به دلیل اهمیت فراوان اقتصادی آن در صنایع غذایی و داروسازی در ایران کشت می‌شود. لیمونن از ترکیبات با ارزش اسانس به‌لیمو است. در این پژوهش به منظور القای کالوس جهت تولید لیمونن در کشت سلولی گیاه به‌لیمو، غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی  مورد ارزیابی قرار گرفتند. ریز نمونه ریشه، ساقه و برگ در محیط کشت ام اس حاوی تنظیم‌کننده‌های رشد توفودی (1، 2 و 4 میلی گرم در لیتر) و بنزیل آمینوپورین (1/ 0، 2/ 0 و 1 میلی گرم در لیتر)، ترکیب هورمونی نفتالین استیک اسید و بنزیل آمینوپورین(5/ 0+ 5/ 0 میلی گرم در لیتر) و بنزیل آمینوپورین و توفوردی (1+ 1 میلی گرم در لیتر)  و بنزیل آمینوپورین و نفتالین استیک اسید (1+2 میلی گرم در لیتر) جهت القای کالوس استفاده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد بهترین تیمار در افزایش اندازه، وزن تر و خشک کالوس ترکیب هورمون بنزیل آمینوپورین با غلظت 5/ 0 میلی گرم در لیتر به همراه هورمون نفتالین استیک اسید با غلظت 5/ 0 میلی گرم در لیتر از ریزنمونه برگ بود. از الیسیتورهای زیستی و غیرزیستی شامل متیل جاسمونات (50 و 100 میکرومولار)، اسید سالیسیلیک (50 و 100 میکرومولار)، نانو اکسید تیتانیوم (5/ 0 و 2 میلی گرم در لیتر) و همچنین عصاره مخمر (5/ 0 و 2 میلی گرم در لیتر) جهت افزایش تولید لیمونن در کشت سلولی به‌لیمو درکشت سوسپانسیون استفاده شد. الیسیتورهای مورد استفاده تاثیر معنی داری بر افزایش میزان لیمونن نداشتند.

Effect of plant growth regulators on callus induction and elicitor application for ‎limonene production in cell culture of lemon grass (Lippia citrodora)‎

Lemon grass has been cultured in Iran due to its economic value and applications in food and pharmaceutical industries. Limonene is on  of the important compound in lemon grass essential oil. In this study, different plant growth regulators were used for callus induction in lemon grass. Root, shoot and leaf explants wee cultured on MS medium containing 2, 4D (1, 2 and 4 mg.l1), BAP (0.1, 0.2 and 1 mg.l1), hormonal combination of BAP + NAA (0.5+ 0.5 mg.l1), 2, 4D + BAP (1+ 1 mg.l1) and BAP + NAA (2+ 1 mg.l1 ). The experiment was conducted as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. The results showed that the best treatment for increasing callus size, fresh and dry weight was BAP + NAA (0.5+ 0.5 mg.l1 ), from leaf explants. Biotic and abiotic elicitors including MJ (50, 100 µM), SA (50, 100 µM), Tio2 ( 0.5, 2 mg.l1) and yeast extract (0.5, 2 mg.l1) were used for increasing limonene production in lemon grass cell culture. Used elicitors had no significant effect on limonene production in cell culture.