شناسایی نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی موثر در تمایز و شناسایی رقم‌های تجاری و ژنوتیپ‌های ‏امیدبخش درخت به (‏cydonia oblonga mill.‎‏)‏

طی برنامه های اصلاحی انجام شده روی درخت به، دو رقم معرفی شده ویدوجا و بهتا، و سه ژنوتیپ امیدبخش اصفهان2، اصفهان3 و اصفهان5 گزینش شده است. در این تحقیق به تعیین نشانگرهای مورفولوژیک و مولکولی اختصاصی درتمایزآنها پرداخته شد. ارزیابی مورفولوژیک براساس 38 صفت توصیف‌گر آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری (dus) و ارزیابی مولکولی براساس نشانگر ssr، با استفاده از 15 جفت آغازگر سیب و گلابی انجام شد. تجزیه خوشه ای روی صفات مورفولوژیک و الگوی باندی حاصل از نشانگر ssr، بیانگر تمایز کلیه رقم‌ها و ژنوتیپ‌های مورد بررسی از یکدیگر بود. در میان صفات توصیف گر، صفات قدرت و عادت رشد، رنگ شاخه و نحوه اتصال جوانه ها، اندازه و مواج بودن حاشیه برگ، رنگ شکوفه و خصوصیات میوه به عنوان کلیدی ترین صفات در تمایز رقم‌ها بود. رقم اصفهان براساس عادت رشد درخت و شاخه و فرم میوه، رقم ویدوجا براساس فرم درخت، مواج بودن حاشیه برگ و رنگ شکوفه و زمان گلدهی و اصفهان2، اصفهان3، بهتا و اصفهان5، به ترتیب براساس صفات فرم میوه، فاصله جوانه از شاخه، گردن میوه و رنگ سبزقهوه ای شاخه متمایز بودند. در نشانگرهای مولکولی تعداد 10 آلل چند شکلو متوسط آلل 3/3 به‌ازای هر مکان ژنی مشاهده شد. بیش ترین تعداد باند و شاخص pic با استفاده از آغازگرهای ch05d04، ch04a12 و ch02b10 به دست آمد. آغازگرهای ch04a12، ch05d04 و ch02b10 بیش ترین قدرت تمایز رقم‌ها و ژنوتیپ‌های امیدبخش را را داشتند، به صورتی که جمعاً آغازگرهای nh015a، ch04a12 و nb103a همراه با یکی از جفت آغازگرهای ch01d08، ch05d04 و یا nh011b قادر به تمایز همگی رقم‌های مورد بررسی بودند.

Identification of effective morphological and molecular markers for discrimination ‎and identification of commercial cultivars and promising genotypes of quince ‎‎(Cydonia oblonga Mill.) tree

Recent quince breeding programs has resulted in release of new cultivar Viduja and Behta and presentation of promising Esfahan2, Esfahan3 and Esfahan 5 genotypes. This research was conducted to discriminate these cultivars by morphological and molecular markers. Morphological markers were based on 38 characteristics from discrimination, uniformity and stability (DUS) tests, while for molecular markers, 15 primer pairs of apple and pear SSR markers were used. Cluster analysis on morphologic and banding pattern of SSR marker demonstrated distinctness of all evaluated cultivars and promising genotypes. Among morphological markers, tree vigor and growth habit, shoot color and position of bud in relation to the shoot, leaf size and undulation of blades, bloom color and fruit traits were key characteristics. Cultivar Esfahan, based on tree growth habit and fruit shape, cv. Viduja based on tree form and leaf blade undulation, bloom color and flowering time have been discriminated, while in Esfahan2, Esfahan3, Behta and Esfahan5, the fruit shape, position of but in relation to the shoot, fruit neck and finally greenbrown of shoot color, respectively were the most discriminative characteristics. In molecular markers, 10 polymorph alleles with mean 3.3 alleles per locus were observed. The highest allele numbers and PIC indices were observed for CH05d04, CH04a12 and CH02b10 primer pairs. Three primer pairs belong to CH04a12, CH05d04 and Ch02b10, SSR loci were more discriminative and three primer pairs, including NH015a, CH04a12 and NB103a with one of the CH01d08, CH05d04 or NH011b were adequately discriminative for all evaluated quinces.