تاثیر تنش کم‌آبی و سیترولین بر محتوای اسانس، رنگیزه‌های فتوسنتز و کلروفیل فلورسانس گیاه ‏دارویی زوفا در برداشت‌های مختلف (‏hyssopus officinalis l.‎‏)‏

در مطالعه حاضر تاثیر سه سطح تنش کم آبی (100، 50 و 25 درصد آب قابل دسترس) و سه سطح سیترولین (شاهد، 1 و 2 میلی‌مولار) بر شاخص‌های رشد، سلامت فتوسنتز و کمیت اسانس گیاه دارویی زوفا در دو برداشت متوالی (تابستان و پاییز، 1398) مورد بررسی قرار گرفت. استخراج اسانس و تعیین محتوای آن به وسیله دستگاه کلونجر در مرحله گلدهی کامل صورت گرفت. تجزیه واریانس نشان داد که تحت تنش کم‌آبی شدید (25 درصد آب قابل دسترس) بازده اسانس، وزن‌تر، سطح برگ، ارتفاع گیاه، محتوی کلروفیل کل و حداکثر کارایی کوانتمی فتوسیستم دو به طور معنی‌داری کاهش می‌یابد. اگرچه سیترولین تاثیر معنی‌دارمثبتی بر بازده اسانس نداشت، اما در غلظت دو میلی مولار توانست محتوای اسانس را در شرایط تنش شدید به ترتیب 15 و 30 درصد در برداشت اول و دوم نسبت به شاهد افزایش دهد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین‌ها، کاربرد سیترولین در غلظت دو میلی‌مولار توانست تاثیر معنی‌داری در افزایش محتوای کلروفیل کل، مقدار آنتوسیانین‌ها، محتوی نسبی آب و حداکثر کارایی کوانتمی فتوسیستم دو در شرایط تنش شدید داشته باشد. در مجموع، نتایج آزمایش نشان داد کاربرد سیترولین در غلظت‌های پایین می‌تواند به عنوان یک محرک متابولیکی جهت بهبود محتوای اسانس و شاخص‌های رشد زوفا توجیه اقتصادی داشته باشد.

The effect of water deficiency stress and citrulline on essential oil content, ‎photosynthetic pigments and chlorophyll fluorescence of hyssop (Hyssopus ‎officinalis L.) in different harvests

In the present study, effects of exogenous citrulline (control, 1 mM and 2 mM) and water availability (100% WA, 50% WA and 25% WA) on growth indices, health of photosynthetic system, and essential oils quantity of hyssop were examined in two successive harvests (summer and autumn, 2019). Extraction of essential oils and determination of its content was performed by using clevengertype apparatus in full blossoming stage. Analysis of variance showed that essential oil content, fresh weight, leaf area, plant height, total chlorophylls, and Fv/Fm indicator were decreased under severe water deficit stress (25% WA). Although citrulline doesn’t have a significant effect on essential oil content, citrulline at 2 mM could increase essential oil content under severe water deficit stress by about 15% and 30% in the first and second harvest, respectively. According to mean comparison, citrulline employment at 2 mM could significantly improve total chlorophyll content, anthocyanines content, relative water content and Fv/Fm indicator under severe water deficit stress. Overall, results of experiment corroborate that citrulline in low concentrations can economically collaborate as a metabolic agent in improving the essential oil content and growth parameters of hyssop.