بررسی واکنش‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی تعدادی ارقام فندق تحت شرایط تنش خشکی ‏و آبیاری مجدد

به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپ های مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری می باشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. به‌منظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی روی نهال های سه ساله گلدانی اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل شاهد (آبیاری منظم) و تنش خشکی (قطع کامل آبیاری) بودند که پس از اعمال تیمار تنش خشکی، آبیاری مجدد انجام و به منظور بررسی قابلیت برگشت پذیری ارقام یک روز و یک هفته بعد از آبیاری مجدد نمونه‌برداری انجام شد. نتایج تجزیه واریانس اختلافات معنی‌دار بین تیمارهای آبیاری و همچنین ارقام نشان داد. رنگیزه‌های فتوسنتزی و کارآیی کوآنتومی تحت تیمار تنش خشکی کاهش یافتند. درحالی که مقدار مالون‌دی‌آلدهید و پرولین افزایش نشان دادند. حداکثر کارآیی کوآنتومی فتوسیستم ii در تیمار شاهد (731/0) و حداقل آن در تیمار تنش قبل از انجام آبیاری (672/0) مشاهده شد، اما یک هفته بعد از آبیاری مجدد به میزان شاهد برگشت. در بین ارقام مورد بررسی رقم گرد با دارا بودن بیشترین مقادیر رنگیزه های فتوسنتزی، دارای تولید بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی (ترکیبات فنولی و فلاونوئیدها) نیز بود. محتوای پرولین با اکثر ویژگی های مورد بررسی بجز مالون‌دی‌آلدهید همبستگی منفی نشان داد. تحت تنش خشکی برگ‌های رقم لانگ کمترین و رقم روند بیشترین خسارت (درصد نکروزگی) را متحمل شدند. ارقام لانگ، فرتیل و گرد در برابر خشکی تحمل نسبی بیشتری نسبت به ارقام دیگر داشتند.

Study of physiological and biochemical responses of some hazelnut cultivars under ‎drought stress and rewatering conditions

Due to decreasing in precipitation and underground water resources and increasing the chance of drought stress, it is necessary to select drought resistant or tolerant cultivars and genotypes. Hazelnut is one of the most important nut trees. In order to study responses of six hazelnut cultivars (‘Fertile’, ‘Ronde’, ‘Longue’, ‘Segorbe’, ‘Gerd’ and ‘Merville’) to drought stress, a RCBD based factorial experiment was carried out on threeyearold outdoor potted saplings. Irrigation treatments included control (regular watering), and drought stress (withdraw watering). Rewatering after drought stress period was performed and recovery of plants after one day and after one week were studied. Results of variance analysis showed significant differences between irrigation treatments as well as the cultivars. Photosynthetic pigments and the quantum efficiency decreased under drought stress, whereas, MDA and proline contents increased. The highest quantum efficiency of photosystem II was observed in control treatment (0.731) and the lowest was in stress treatment before rewatering, but one week after rewatering it returned to the control level. Gerd cultivar with highest amount of photosynthetic pigments had also the highest amounts of antioxidant compounds (phenolic compounds and flavonoids). Proline content had negative correlations with most of the studied characters except MDA. Under drought stress, ‘Longue’ and ‘Ronde’ expressed the lowest and the highest leaf injury (necrosis %), respectively. ‘Longue’, ‘Fertile’ and ‘Gerd’ cultivars were more tolerant to drought than other cultivars.