اثر نوع و غلظت تنظیم‌کننده‌های رشد بر پرآوری و ریشه‌زایی گیاه دارویی پنیرباد ‏(‏withania coagulans‏)‏

به‌منظور ارائه یک روش سریع و کارآمد برای تکثیر گیاه دارویی پنیرباد (withania coagulans) در شرایط کشت درون‌شیشه‌ای، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه کشت بافت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی انجام گرفت. در ابتدا بذرهای جمع آوری‌شده از رویشگاه طبیعی در استان سیستان و بلوچستان استریل شده و روی محیط کشت ms قرار گرفتند. سپس به‌منظور شاخه‌زایی، ریز نمونه تک گره، روی محیط کشت پایه ms حاوی بنزیل آمینوپورین در پنج سطح صفر، 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی گرم بر لیتر کشت گردید. در مرحله ریشه‌زایی، گیاهچه‌ها به محیط کشت ms حاوی ایندول بوتیریک اسید در غلظت‌های 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی‌گرم بر لیتر و نفتالین استیک اسید در غلظت‌های 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی‌گرم بر لیتر منتقل شدند، همچنین تیمار شاهد (عدم کاربرد هورمون) در نظر گرفته شد. در نهایت، به‌منظور سازگاری، گیاهچه‌های ریشه دار به مدت 30 روز در اتاق سازگاری نگهداری گردیدند. بیشترین ضریب تکثیر، تعداد شاخه و تعداد برگ در تیمار بنزیل آمینوپورین با غلظت 0.5 میلی‌گرم بر لیتر و بهترین غلظت تنظیم‌کننده‌های رشد با 90 درصد ریشه‌زایی، در تیمار ایندول بوتیریک اسید با غلظت 0.5 میلی‌گرم بر لیتر بود. در نهایت با انتقال گیاهچه‌های باززایی شده به خاک، 80 درصد آن ها بقاء خود را حفظ نمودند. به‌طور کلی، برای تولید گیاهچه‌های قوی و شاداب، کاربرد بنزیل آمینوپورین و ایندول بوتیریک اسید در غلظت 0.5 میلی ‌گرم بر لیتر به‌ترتیب برای شاخه دهی و ریشه زایی مطلوب، توصیه می شود.

Effect of type and concentration of growth regulators on the proliferation and ‎marcotting of Withania coagulans medical plant ‎

In order to provide a rapid and useful method for propagation of Withania coagulans medical plant under invitro condition was conducted based on completely randomized design experience in tissue culture laboratory of Agricultural Research Center of Khorasan Razavi Province. At first, sterilized seeds are placed in MS media (collected from natural habitat in Sistan and Baluchistan Province). Then for shoot regeneration internode subculture placed in MS media, including Benzylaminopurine (BAP) in 5 levels (0, 0.5, 1, 1.5, 2 mg/L). In step 2, for root regeneration placed in MS media in including indole3butyric acid (IBA) in 4 levels 0.5, 1, 1.5, 2 mg/L and Naphthaleneacetic acid (NAA) in 0.5, 1, 1.5, 2 mg/L), also, control treatment (nonapplication of hormone) was considered. Finally, in order to adapt to seedling, they were kept in an adaptive room for 30 days. The highest proliferation index, number of branches, and number of leaf belong to 0.5 mg/L BAP treatment and the best concentration of growth regulators with 90% marcotting was in the treatment of IBA at 0.5 mg/L concentration. Finally, by transfer of regenerated explants to the soil, 80 percent of them survived. In general, for the production of strong and succulent seedlings, the use of BAP and IBA at 0.5 mg/L concentration is recommended for branching and marcotting, respectively.