برآورد ترکیب‌پذیری و هتروزیس در برخی از لاین‌های کاهوی ایرانی از طریق تلاقی دای‌آلل

به منظور برآورد وراثت‌پذیری، هتروزیس، ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی در صفات تعداد برگ، میانگین تعداد روز تا نخستین گلدهی، میانگین وزن تر بوته، میانگین وزن تر ساقه و طول ساقه گل‌دهنده، هفت لاین کاهوی ایرانی (سیاه دزفول، گرگان، ورامین، جهرم، لاین های شماره  18 ، 21 و 27 مازندران) در یک طرح دای‌آلل کامل تلاقی داده‌ شدند. در مجموع 49 ژنوتیپ شامل والدین و نتاج آنها برای ارزیابی صفات مورد نظر، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان‌دهنده تفاوت معنی‌دار در میان ژنوتیپ ها بود. برای برآورد ترکیب‌پذیری، از روش نخست گریفینگ مدل (1) استفاده‌ شد. میزان ترکیب‌پذیری عمومی در همه صفات، از ترکیب‌پذیری خصوصی آنها بیشتر بود که نشان‌دهنده نقش بیشتر اثر افزایشی نسبت به اثر غالبیت در کنترل ژنتیکی این صفات بود. وراثت‌پذیری خصوصی برای صفات طول ساقه گل‌دهنده و وزن تر بوته به ترتیب 0.89و 0.74 بود. هتروزیس مطلوبی بر اساس میانگین والدین برای وزن تر بوته (11.9 درصد) و تعداد برگ در بوته (12.42 درصد) مشاهده شد. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند به اجرای فعالیت های به نژادی مدون و کاراتر در کاهو کمک کند.