پیامدهای مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی تنش کوتاه‌مدت اُزُن در توت‌فرنگی

ازن (o3) یکی از آلاینده‌های مهم موجود در جو پایینی زمین است که در حضور انرژی خورشید و از مواد فرار و اکسید نیتروژن حاصل از دود کارخانه‌ها و ماشین‌ها تولید می‌شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر آلودگی ازن بر رشد و برخی از ویژگی‌های مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی توت‌فرنگی انجام شد. بدین منظور از رقم آروماس (مناسب کشت در شرایط مزرعه‌) و رقم سلوا (مناسب کشت در شرایط گلخانه)، به ترتیب به ‌عنوان ارقام تجاری مقاوم و حساس به تنش‌های محیطی استفاده شد. گیاهان به صورت کشت گلدانی و در فضای بسته، در گلخانه تحت تنش ازن کوتاه مدت سه روزه با سه غلظت صفر (هوای دارای ازن طبیعی به عنوان شاهد)، 50 و100 میلی‌گرم در متر مکعب قرار گرفتند. نتایج نشان داد که گیاهان تیمار شده، علائم آسیب ازن از جمله نقاط کلروزه در برگ‌ها، کاهش کلروفیل a، b و کلروفیل کل، کاهش کربوهیدرات محلول و افزایش وزن خشک، درصد ماده خشک، ظرفیت آنتی‌‌اکسیدانی کل و محتوای پرولین را نشان دادند. در رقم سلوا، پس از پایان دوره تنش و شروع رشد جدید، برخی ناهنجاری‌های مورفولوژیک نیز در گل‌های تولید شده مشاهده شد. با توجه به آسیب کمتر رقم آروماس طی تنش، دوره رشد بعدی پس از برطرف شدن تنش، توانایی در بالا بردن ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و محتوای پرولین در مقابله با تنش 50 و 100 میلی‌گرم بر متر مکعب ازن، به نظر می‌رسد این رقم نسبت به رقم سلوا در برابر این نوع تنش می‌تواند تحمل بیشتری از خود نشان دهد.