تجزیۀ دووجهی داده‌های به‌دست‌آمده از تلاقی دای‌آلل در توده‌های بومی طالبی ایرانی

آگاهی بهنژادگران از ساختار و چگونگی مدیریت و مهار ژنتیکی هر صفتی، موجب انتخاب بهترین روش‌ بهنژادی و موفقیت در برنامه‌های بهنژادی خواهد شد. در این راستا مدیریت و مهار ژنتیکی سه صفت مهم عملکرد، زودرسی و میزان مواد جامد محلول، در قالب طرح تلاقی دی‌آلل کامل برای هفت تودۀ طالبی ایرانی بررسی شد. نتایج نشان داد، والد دستجردی قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی (gca) بالایی برای صفت زودرسی میوه داشت که با توجه به معنی‌دار بودن قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی برای این صفت در هر سال ( 97/3 و 78/3)، می‌توان اظهار داشت که اثر افزایشی ژن‌ها در مدیریت و مهار این صفت نقش مهمی دارند، بنابراین می‌توان از این والد در برنامه‌های بهنژادی آینده برای تولید رقم‌های زودرس استفاده کرد. والدهای ساوه‌ای و مگسی نیز برای صفت مواد جامد محلول بالاترین قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی را داشتند و می‌توانند برای تولید رقم‌های با قند بالا مورد توجه قرار گیرند. والد شاه‌آبادی با محک (تستر) ریش‌بابا و والد ریش‌بابا با محک تیل‌طرق در هر دو سال جفت مناسبی برای تولید دورگ‌های شاه‌آبادی × ریش‌بابا و ریش‌بابا × تیل‌طرق برای تولید رقم‌های با عملکرد بالا مورد توجه قرار گیرند. همچنین والد ساوه‌ای با والدهای شاه‌آبادی، تیل‌طرق و دستجردی و والد مگسی با والدهای ساوه‌ای، ریش‌بابا در ردیف جفت مناسب برای تولید دورگ‌های با میزان قند بالا قرار گرفتند. نتایج نشان داد، انتخاب والدین برای دو صفت زودرسی و مواد جامد محلول و همچنین تولید دورگ برای صفت عملکرد، می‌تواند در برنامه‌های بهنژادی طالبی موثر باشد.