تنوع ژنتیکی برخی نژادگان‌های انار ایران با استفاده از نشانگرهای ریخت‌شناختی

انار یکی از محصولات مهم باغبانی در ایران است. انتخاب یک نژادگان (ژنوتیپ) مناسب و مقاوم به شرایط محیطی و دارای عملکرد بالا نقش مهمی در افزایش بهره‌برداری اقتصادی این محصول دارد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی برخی نژادگان‌های انار ایران، با استفاده از بیست صفت ریخت‌شناختی (مورفولوژیک) مربوط به برگ، گل و میوه در دو سال متوالی ارزیابی شد. نتایج  بررسی‌ها نشان داد، بین نژادگان ها از لحاظ ویژگی‌های ریخت‌شناختی تفاوت معنی‌داری وجود دارد، به‌طوری‌که بیشترین ضریب تغییرات مربوط به صفات شمار آریل در میوه، سفتی بذر، وزن میوه، وزن آریل و پوست بود. نتایج تجزیه به ‌عامل‌های اصلی، صفات ریخت‌شناختی را به هشت گروه عاملی تقسیم کرد که مهم‌ترین این صفات مربوط به آریل بود. نتایج تجزیۀ خوشه ای نژادگان‌های مورد بررسی را به سه گروه تقسیم‌بندی کرد، به‌طوری‌که نژادگان‌های تب و لرز و ماهان، گبری دانۀ سیاه و سیاه‌دانۀ پیشوا، شیرین هسته‌دار و بی هسته با هم همانندی زیادی نشان دادند که بیان‌کنندۀ رابطۀ خویشاوندی آن ها است.

Genetic diversity among Iranian pomegranate (Punica granatum L.) varieties by morphological markers

Pomegranate is one of the most important horticultural crops in Iran. Selection of suitable and resistant varieties to environmental conditions with high performance plays an important role in increasing the economic exploitation of this fruit. In order to study the genetic diversity of some Iranian pomegranate varieties, 20 morphological characteristics of leaf, flower and fruit were evaluated for two years. Results indicated that morphological characteristics were significantly affected by varieties. So that, the most coefficient variable (cv) was observed related to aril number, seed hardness, fruit weight, aril weight and fruit bark weight. Results of factor analysis separated morphological characteristics to eight factors which the most important one, was related to aril. Cluster analysis of morphological traits divided genotypes to three groups. According to results, ‘Tabolarz’ and ‘Mahan’, ‘Gabri Dane Siah’ and ‘Siah Dane Pishva’, ‘Shirin Bi haste’ and ‘Shirin Hastedar’ had high similarity that can be postulated that they have family relationship.