آریوس و آریانیسم در سنت مسیحی: زمینه‌ها، پیامدها

ظهور پدیده‌ای به‌نام «شوراهای کلیسایی» در تاریخ مسیحیت، تماماً یا عمدتاً به‌منظور مقابله با بدعت‌ها و ایجاد وحدتی نسبی در پیکرۀ جوان جامعۀ مسیحی بوده است؛ به‌ویژه آنکه در سده‌های اولیۀ میلادی، مجموعۀ متنوعی از اقوام و به‌تناسب آن، مجموعه‌ای از گرایش‌ها و فرقه‌های دینی و شبه‌دینی وجود داشته‌اند. مطالعه و تحلیل زمینه‌ها و اسباب شکل‌گیری نخستین شورای کلیسایی در تاریخ مسیحیت ـ موسوم به شورای نیقیه ـ از مهم‌ترین ابواب و مقاطع تاریخ و الهیات مسیحی به‌شمار می رود؛ شورایی که هم ناظر به حل منازعات و مناقشات پایه در اعتقادات مسیحی بود و هم خود زمینۀ تکوین تحولات بعدی در این سنت را رقم زد. به‌منظور حفظ وحدت دینی و سیاسی امپراتوری روم شرقی در سدۀ چهارم، هرچند اعلام موضع در خصوص آرا و عقاید آریوس (256 - 336م) و اعلام بدعت‌آمیز بودن عقاید وی، تنها یکی از مقاصد شورای نیقیه به‌حساب می‌آمد، در عین حال مهم‌ترین آنها نیز محسوب می‌شد، به‌گونه‌ای که پس از انتشار «اعتقادنامۀ آتاناسیوس» و موضع‌گیری صریح شورا علیه آریوس، جنبش موسوم به «آریانیسم» به‌مثابۀ رخداد مهمی در تاریخ مسیحیت آثار و تبعات خود را بر جای گذاشت. در این مقاله، ضمن بررسی عقاید آریوس به‌ویژه بر محور چیستی و ماهیت شخص دوم تثلیث واکنش دیگر جریان‌های نافذ آن دوره به‌ویژه دیدگاه رسمی کلیسای ارتدوکس شرق را تحلیل و ضمن آن تحولات پیرامونی و بعدی این جریان را نیز بازگو خواهیم کرد.

Arius and Arianism in the Christianity:Grounds and Consequences

The appearance of religious Phenomena namely "The Synods" in the history of Christianity ,have been frequently  in order to opposition to innovations and creation of relative unity in the young statue of Christian society. Especially that the Christian primal centuries experiments various assortment of nations and according to it, assortment of attitudes and communicators and religious and sub religious sects. Research and analyze of the bases and the causes of shape the first synod in Christian history – namely “The Council of Nicaea” – contemplates as the greatest modes and segments of the Christian history and theology.  The Council of Nicaea both intendant to resolve of the basis debates in Christian believes and developments the ground of genesis of afterward mutations. Although in order to protection of religious and political unity of The East Rome Caesarean in fourth century, opine about ideas of Arius (256336) and predication of innovatory of his ideas was only one of the purposes of The Council of Nicaea, but yet it was also the greatest, as after publication of the  Declaration of Athanasius and clear attachment of council against Arius .The Arianism movement as important occurrence in Christian history effect on it. In this paper, whilst we analysis the ideas of Arius especially his ideas about the essence of Trinity¢s second person, also will research concerning of reaction of other sects in that age especially formality viewpoint of the East Orthodox Church and ingeminate it¢s  peripheral circumestances.