بررسی تطبیقی نظریۀ ملاصدرا در باب فضایل معرفتی عقلی با نظریۀ زگزبسکی و پلانتینگا (با تاکید بر کارکرد قوۀ معرفتی کسب باورهای دینی)

از مقایسه نظریۀ معرفت‌شناختی ملاصدرا با نظریۀ معرفت‌شناختی فضیلت‌گرایانه معرفت‌شناسانی مانند زگزبسکی و پلانتینگا، می‌توان استنباط کرد که نظریه ملاصدرا جزو نظریه‌های معرفت‌شناختی مبتنی بر فضیلت قرار می‌گیرد. پلانتینگا به فضیلت مندی قوای مولد باور و زگزبسکی علاوه بر آن به تاثیر کارکرد قوای اخلاقی (فضایل اخلاقی) بر کارکرد قوای عقلانی در تولید معرفت توجه کرده است. در واقع هر یک از ایشان به وجهی از مولفه‌های موثر بر ایجاد و شکل‌گیری باور توجه کرده‌اند و از این‌رو نظریۀ کامل و بدون اشکالی نیستند. اما ملاصدرا در نظریۀ معرفت‌شناختی خویش به فضیلتمندی قوای مولد باور، تاثیر عملکرد قوای اخلاقی بر قوای عقلانی، کارکرد متناظر آنها در تولید باور و فرایند مودی به صدق باور توجه کرده است. پلانتینگا اعتقاد دارد فقط قوای مولد باور موجب تولید باور هستند، زگزبسکی و ملاصدرا نیز تولید و ایجاد باور را به قوای مولد باور نسبت می‌دهند، اما معتقدند قوای اخلاقی، بستر و زمینه مناسب شکل‌گیری باور صادق را مهیا می کنند. ملاصدرا علاوه بر قوای مولد باور و قوای بسترساز، دو فرایند اعتماد‌پذیر و مودی به صدق وحی و الهام (که باورهای صادق و معتبر تولید می‌کنند) را پیش می‌نهد.

Intellectual Virtues (by Focusing On Epistemic FunctionOf Religius Belief Acquiring Ability

Comparison of Mula Sadra’s epistemology theory and virtual epistemology theories of Zagzebski and Platinga infers that the former’s theory can be categorized as a virtual epistemology. Platinga believes in virtue of forming faculties and Zagzebski believes in function of intellectual power in forming episteme. In fact, both of them believe is some aspects of the elements effective in formation and development of belief so that none of the theories are free of objection. Mula Sadra, on the other hand, believes in virtue of belief forming faculties, effect of moral faculties function on intellectual faculties, and their interactive function in forming belief and truth conductivity process. Plantinga argues that only belief forming faculties may form beliefs, while Zagzebski and Mula Sadra argue that moral faculties prepare the ground form formation of true beliefs and that belief formation is an attribute of belief forming faculties. In addition to belief forming and ground preparing faculties, Mula Sadra proposes reliability and truth conductivity processes of revelation and inspiration as two other processes that form reliable and true beliefs.