رابطۀ عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا با تاکید بر شرح اصول کافی و مفاتیح ‌الغیب

رابطه عقل و ایمان از مهم‌ترین مسائل در حوزه فلسفه دین است که با حل آن بسیاری از مسائل دیگر فلسفه حل می‌شوند. ازاین‌رو مسئلۀ رابطۀ عقل و ایمان و اینکه آیا این دو متعارضند یا خیر، از جملۀ اموری است که به تامل و دقت نیاز دارد.در این تحقیق رابطۀ عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا را بررسی می‌کنیم تا هماهنگی یا ناهماهنگی آن دو مشخص شود. اما قبل از بیان این رابطه دیدگاه ملاصدرا لازم است دو نکته را ذکر کنیم که ما را در این بحث یاری می‌رساند:نخست اینکه تعارض میان عقل و ایمان زمانی پیش می‌آید که عقل از حدی که برای آن مشخص شده است، پا فراتر نهد و در محدودۀ غیب (که متعلق ایمان است) گام نهد، زیرا غیب تنها به‌واسطۀ ایمان قابل دستیابی است و زمانی متحقق می‌شود که عقل به قصور خود پی برده باشد و به‌دنبال آن نیاز به ایمان را احساس کرده و بندهای مدرکات و معلومات را نیز پاره کرده باشد. از همین‌رو حضرت امیرالمومنین (ع) می‌فرماید: «غایۀ العقل الاعتراف بالجهل». دیگر اینکه آنچه محل تعارض است، اعتقادات نظری است نه احکام عملی. زیرا احکام عملی دین مبین اسلام، محدودۀ غیب است که ادراک عقل در آن حجیت ندارد و عقل تنها به‌طور غیرمستقیم لوازم بیانات شرع را استنباط می‌کند.

The relationship between intellect and faith as viewed by Mulla Sadra with emphasis on Sharh osool Kafi and Mafatih ul ghayb

Intellect and faith are of the most important issues in the field of philosophy of religion which can solve many other philosophical problems. Hence, investigating the relationship between intellect and faith and understanding their conflict or compatibility require a careful consideration. We, in this study, investigate the relationship between intellect and faith to identify their harmony or disharmony. But first of all we have to mention two important notes which help us:First: the conflict between intellect and faith appear just when the intellect exceed its defined limits and enter the area of unseen world (ghaib) which is the area of faith, because the unseen world can be attached by faith and when the intellect itself understand its own limitations. Then intellect feels the need to faith and put aside perspective faculty and known information as Imam Ali says: ‘the admission of ignorance is the perfection of wisdom’Second: the conflict is in theoretical beliefs not in practical provisions. Because, Islamic practical provisions is in the area of unseen world (ghaib) where the perception of intellect has no authority. Intellect just can infer religious statements indirectly.