عقل گرایی در مدرسه امامیه ی بغداد و معتزله

عقل در معتزله‌ با تعابیری چون علم، منع، فکر، نظر، راه رسیدن به علم و درک واجبات تعریف شده است. ایشان اولین گروه از اهل سنت بودند که از عقل نظری در شناخت دین بهره گرفته و از طریق عقل عملی بر حسن و قبح افعال استدلال نموده، فعل قبیح را از خدا رد کرده و به انجام تکلیف استدلال نمودند.در مدرسهامامیه‌ی بغداد، شیخ مفید و سید مرتضی ، عقل را بر قوه‌ای اطلاق کرده اندکه اقتضای تمییز دارد، و شیخ طوسی عقل را مجموعه‌ی علوم تعریف کرده است. در این مکتب کارکردهای عقل یعنی نظری، عملی پذیرفته شده است. در خصوص رابطه‌ی عقل و وحی، درحالی که شیخ مفید همچون متکلمان مکتب کوفه و بر خلاف معتزله، عقل را نیازمند وحی می داند، سید مرتضی و شیخ طوسی چنین نیاز و وابستگی را قبول ندارند.معتزله و امامیه ی بغداد بحثی در حجیت عقل ارایه نکرده‌اند و گویا آنر‌ا امری بدیهی پنداشته‌، و در عمل از عقل به عنوان منبع و ابزاراستفاده می‌کنند.