اثبات خدا از طریق آگاهی، بررسی تقریر مورلند

امروزه ادله استقرایی برای اثبات وجود خدا محبوبیت و نفوذ درخور توجهی پیدا کرده‌اند. «استدلال از طریق آگاهی» ادله جدید استقرایی برای اثبات خداست که اندیشمندانی نظیر رابرت آدامز و ریچارد سوینبرن آن را مطرح کرده‌اند. جدیدترین تقریر این استدلال تقریری است که مورلند شرح و بسط داده است. بررسی تقریر مورلند از این استدلال محور مباحث مقاله حاضر است. دو بخش نخست مقاله بیان نکاتی مقدماتی است که طبق شیوه مورلند مطرح شده‌اند و در بخش سوم استدلال از طریق آگاهی با تقریر مورلند مطرح شده است. مورلند معتقد است که، برای تبیین مسیله آگاهی، خداباوری بهترین گزینه است. بخش چهارم مقاله، ارایه جایگزین‌ها یا گزینه‌های رقیب با خداباوری است که برای تبیین آگاهی ارایه شده‌اند و مورلند آنها را به‌مثابه تبیین‌های رقیب با خداباوری بررسی و نقد می‌کند. در پایان، ضمن بررسی استدلال مورلند، کاستی‌ها و نقدهای این استدلال مطرح شده است. نقد این استدلال و بیان کاستی‌های آن دربردارنده هشداری بر دو نکته است: نخست، تلاش هرچه بیشتر برای پیراستن ادله اثبات خدا از اشکالات احتمالی؛ و دوم غافل‌نشدن از ادله قیاسیِ اثبات وجود خدا.