رویکردشناسی فلسفی و معرفتی جریان سلفی‌گری

پرسش از رویکرد فلسفی و معرفتی جریان‌های ایدیولوژیک و تبیین موضع آنها درباره عقل و ارزشِ معرفت‌شناختی آن، از دغدغه‌های موجود و در خور تامل پژوهشگران در قلمرو فلسفه دین است. اهمیت معرفت‌شناختی این مسیله درباره جنبش‌های دینی عمدتاَ به دلیل مفروضاتی، مانند نسبت و جایگاه عناصرِ فاخرِ «نقل» و «عقل»، مسیله «کاشفیت» و «صدق و کذب» در هندسه معرفتی و کار ویژه‌های آنها در قلمرو معرفتی است. این موضوع اخیراً از آن رو بیشتر دارای اهمیت تلقی می‌شود که دین افزون بر مبانی و منابع معرفتیِ متمایز از علوم اجتماعیِ حاکم، مبدا تحولاتی واقع شده است که پیدایش جنبشی جهانی و نیرومند به سود حاکمیت دین و نهضت‌های دینی را نوید می‌دهد. در این میان، روند پرشتاب شکل‌گیری موج جدیدی از جریان‌های سلفی‌گری در جهان اسلام، نگارنده را به بازکاوی مبانی نظری و افکار پایه‌ای گروه‌ها و جریان‌هایی در حوزه اسلامی رهنمون گردید که از آغاز ظهور، دین‌داری پیراسته از خردورزی را وجهه همت خود قرار داده‌اند. در این مقاله از رهگذر مروری بر مبانی سلفی‌گری، نشان داده می‌شود که چگونه پاره‌ای از دعاوی هستی شناختی، انسان‌شناختی و معرفت شناختی، مبنای ارایه رویکرد خاصی در اسلام‌گرایی واقع شده و در نتیجه، به بهانه پاک‌دینی و اصالت ظاهر نقل، ارزش معرفت‌شناختی عقل برهانی تخطیه می‌شود.