نقد غزالی بر آموزۀ تعلیم؛ مبنای معرفت ‌شناسی دینی شیعۀ اسماعیلیه با روایت ناصرخسرو

یکی از عناوین مهم در فلسفۀ دین معاصر معرفت ‌شناسی دینی است. این موضوع بیشتر با رویکرد تحلیلی مورد بحث قرار گرفته است. البته با رجوع به فلسفه‌های قاره‌ای نیز تلاش شده دیدگاه‌های فیلسوفان در این خصوص استنباط شود. با رجوع به آثار متفکران در سنت ایرانی‌ اسلامی می‌توان این مبحث را به‌خوبی پی گرفت. در این مقاله با روش توصیفی‌ تحلیلی به آموزۀ تعلیم که یکی از مهم‌ترین مبانی معرفت‌شناسی دینی شیعۀ اسماعیلیه محسوب می‌شود پرداخته می‌شود. بین اسماعیلیه (باطنیه، تعلیمیه) و امامیه تفاوت بسیار است. اما در یکی از کلیدی‌ترین عقاید، یعنی باور به امام معصوم و تبعیت از او، اشتراک نظر دارند. واکاوی نظریۀ تعلیم و نقدهایی که بدان وارد است می‌تواند به فهم بهتر نظریۀ امامت نزد امامیه مددرسان باشد. همچنین برای فهم معرفت‌شناسی دینی اسماعیلیه فهم آموزۀ تعلیم اهمیتی اساسی دارد. مسئلۀ این پژوهش واکاوی نقد غزالی بر آموزۀ تعلیم است.

ghazali’s critique on the doctrine of teaching - the basis of ismaili shia religious epistemology with the narration of nasser khosrow

one of the important topics in contemporary philosophy of religion is religious epistemology. this issue is predominantly discussed with an analytical approach. of course, attempts have been made to infer the views of philosophers regarding this matter by referring to continental philosophies. similarly, insights from thinkers in the iranian-islamic tradition have been utilized to gain a better understanding of this topic. in this article, i will discuss the doctrine of education, which is considered one of the most crucial foundations of ismaili shia religious epistemology. there is a notable difference between ismailiyyah (batinyyah, didacticism) and imamiyyah. however, they share an opinion in one of the most important beliefs, i.e., believing in the infallible imam and obeying him. analyzing the theory of education and the criticisms included in it can help to better understand the theory of imamate among the imams. moreover, understanding the doctrine of education is of fundamental importance in comprehending the religious epistemology of ismailia. the problem addressed in this research is the analysis of ghazali’s criticism of the doctrine of education.