نقد تصویر خدا در انجمن‌های دوازده قدمی

انجمن‌های دوازده قدمی گمنام یکی از شاخه‌های معنویت‌های درمانگرا محسوب می‌شوند که بر پایه اصول اخلاقی و روحانی به جذب و درمان مبتلایان به اعتیاد رفتاری یا مصرفی می‌پردازند. هدف از تحقیق، ارزیابی انتقادی مدل خداباوری در این انجمن هاست؛ نحوه تصویر خدا، محوری‌ترین مبنای فکری مکاتب عرفانی قلمداد می‌شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی – انتقادی، کوشیده تا ضمن تبیین علمی شاخصه‌های خداباوری از دیدگاه انجمن، به بیان نارسائی تصویر خدا در انجمن بپردازد و آن را با نگاه توحیدی اسلام به خدا، مقایسه کرده و میزان همسویی آن را با معارف اسلامی مورد کاوش قرار دهد. سپس به آسیب‌شناسی و بررسی پیامدهای فکری و رفتاریِ پذیرش این نوع از خداباوری پرداخته و اهداف ضمنی انجمن را شناسایی و نمایان ساخته است. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که تصویر انجمن از خداوند، سه شاخصه اصلی دارد، مفهومی فروکاهیده به خدای مبهم، محدود، ناتوان و آسیب زننده به باور و رفتار فرد است و با خدای ازلی و ابدی اسلامی تطبیق ندارد.

The Critique of God’s Image in the TwelveStep Associations

The twelvestep associations anonymous are one of the branches of therapeutic spirituality that attract and treat patients with behavioral or consumption addictions based on moral and spiritual principles. The purpose of this study was to evaluate the belief in God in these associations, as the type of image of God is considered the most central intellectual basis of mystical schools. Using a descriptivecritical method, the present study tried to explain scientifically the characteristics of belief in God from the perspective of these associations, delineate the inadequacy of the concept of God in them, compare it with Islam’s monotheistic view of God, and explore its degree of alignment with Islamic teachings. It then examines the pathology and the intellectual and behavioral consequences of accepting this type of belief in God, and identifies the implicit goals of these associations. The findings of this study indicate that the associations’ belief in God has three main characteristics: it is a reduced concept of God that is deemed vague, limited, unable, and destructive to the beliefs and behaviors of individual. Such an image is not congruent with the eternal God of Islam.