شبهۀ خدا به‌مثابۀ فرافکنی (بررسی و نقد الحاد انسان‌شناختی فویرباخ)

از شبهات مطرح در حوزۀ خداشناسی معاصر، شبهۀ خدا به‌مثابۀ فرافکنی است. بر پایۀ این شبهه، خدا همان آروزها و خواست‌های برآورده‌نشدۀ انسان بوده که طی فرایندی موسوم به فرافکنی به بیرون افکنده شده است و سپس به خدا تبدیل می‌شود. در این نوشتار به شیوۀ تحلیلی – توصیفی تلاش خواهد شد که این شبهه با تکیه بر آثار خود فویرباخ و شارحان او تقریر شود و سپس با عنایت بیشتر به آرا و نظریات فیلسوفان و الهیدانان مسلمان مورد نقادی قرار گیرد. بر پایۀ این نوشتار، اموری مانند تفاوت بین فرافکنی فویرباخ و فرافکنی روانشناسان، عدم اثبات نظریه، انسان‌گرایی افراطی، الحاد انسان‌شناختی و عدم کارایی توجیهات کارکردگرایانه، برخی از اشکال‌هایی هستند که بر این دیدگاه وارد است.

God as a Projection: An Assessment of Feuerbach’s Anthropological Atheism Theory

One of the outstanding doubts in the contemporary theology is the depiction of God as a projected image. According to this doubt, God is the same as the unfulfilled human desires and wants that go through a projection process, and then are turned into God. This descriptiveanalytical study aims to explain this doubt based on the works of Feuerbach and the commentators of his works, and then criticize it relying mostly on the opinions of Muslim philosophers and theologians. It is suggested in this article that issues such as the difference in the way projection is conceptualized by Feuerbach and psychologists, the nonconfirmation of this theory, its extreme humanistic basis, the anthropological atheism, and the ineffectiveness of some functionalist justifications are among the problems with this viewpoint.