نظریۀ «فطرت»، امکانی برای بسط نظریۀ «جنبۀ مشترک» تجارب عرفانی

در این نوشتار ابتدا به توضیح اجمالی مفاهیم «تجربۀ عرفانی»، «ساخت‌گرایی»، «ذات‌گرایی» و اختلاف در مسئلۀ «هستۀ مشترک» پرداخته شده است؛ آنگاه نگارندگان با پیش‌فرض نظریۀ «فطرت» و اصالت دادن به تجارب انفسی نسبت به آفاقی و با به‌کارگیری روش توصیفی مقایسه‌ای، به این نتیجه رسیده‌اند که «فطرت‌ مخلوقٌ‌به» در سالکان و بلکه تمامی انسان‌ها، به‌خوبی می‌تواند نقش هستۀ مشترک را در تجارب عرفانی ایفا کند و به‌عنوان نظریۀ رقیب یا جامعی برای ساخت‌گرایی و ذات‌گرایی باشد؛ البته با این شرط که قائل به ‌نوعی «زمینه‌مندی غیرارادی» باشیم؛ چرا که زمینه‌مندی اعم از این است که با اختیار صاحب تجربه و مکتَسبات فرهنگیش باشد یا تحت تاثیر جبر زمانه یا طور خلقت او؛ مثل فطرت.

The Concept of "Natural Disposition" as an Opportunity to Develop the "Common Core" of Mystical Experiences

This article first presents a brief description of the concepts of “mystical experience”, “constructivism”, and “essentialism”. Next, it addresses the disagreements on the concept of “common core”. Then, adopting the concept of “natural disposition” as its premise, prioritizing the internal experience over external experience, and using a descriptivecomparative method, it concludes that “inborn natural disposition” in wayfarers and in humans in general can be the common core of mystical experiences and function as a comprehensive rival theory against constructivism and essentialism, provided that we believe in a kind of “nonvolitional potentiality”. This derives from the fact that potentiality expresses that a being attains its experiences and cultural achievements voluntarily, under the impact of external compulsion, or due to its mode of existence (i.e. natural disposition).