امکان‌سنجی اثبات‌پذیری گزاره‌های دینی با تاکید بر مبناگروی کلاسیک

یکی از اصلی‌ترین مباحث فلسفۀ دین بدون کمترین تردید، بحث اثبات‌پذیری گزاره‌های دینی است. در این بحث به امکان‌سنجی اثبات گزاره‌های دینی بر اساس بنیان‌های عقلی به‌گونه‌ای که ارضاکنندۀ حس حقیقت‌طلب انسان باشد، پرداخته می‌شود. دسته‌ای از مخالفان عقل‌گرایانی هستند که به‌نظر می‌رسد قصد دارند، بساط ایمان را به بهانه ارزش عقل جمع کنند و عده‌ای ایمان‌گرایانی که ایمان را فوق طور و مقام عقل می‌دانند و بخشی هم پوزیتویست‌هایی که معیار معناداری یک گزاره را تجربی بودن آن می‌دانند. در مقابل عده‌ای با مصلحت‌سنجی یا با اختیار مبناگرایی سنتی یا معرفت‌شناسی اصلاح‌شده، به‌عنوان مبنای معرفت‌شناختی خود، در تلاش برای اثبات گزاره‌های دینی هستند. یقین بالمعنی الاخص متاع ارزشمندی است که هر گروهی برای امکان یا عدم امکان رسیدن به آن استدلال می‌کند و بر این اساس مدعی اثبات‌پذیری یا عدم اثبات‌پذیری گزاره‌های دینی می‌شوند از میان روش‌های مذکور، روش مبناگرایی با رویکرد کلاسیک مدعی تامین این غایت قصوی است. در این پژوهش مدعیات هر یک از انظار مختلف و نقدهای وارد بر آن بررسی و تلاش شده است تا تحقق چنین معرفتی در حیطۀ گزاره‌های پیشینی دینی را نه‌تنها ممکن، بلکه واقع و محقق‌شده نشان دهد.

Assessing the Verifiability of Religious Propositions Based on Classic Foundationalism

Undoubtedly, one of the main discussions of the philosophy of religion is the verifiability of religious propositions. This discussion regards the possibility of proving religious propositions based on rational foundations so as to satisfy the human’s truthseeker essence. Some challengers are rationalists who seemingly intend to wipe out the faith under the guise of the value of reason, with others being fideists who deem religion to be beyond the level and position of reason, and still others being positivists who set empiricality as the criterion for the meaningfulness of a proposition. On the contrary, some scholars adopt the commongood concerns, classic foundationalism, or reformed epistemology as the basis of their epistemic views to prove religious propositions. Ascertaining the particular sense is a valuable possession, and all foregoing groups argue for the possibility or impossibility of attaining it, and consequently, claim for the verifiability or nonverifiability of religious propositions. Out of the abovementioned methods, the proponents of foundationalism or the classic method claim they offer this ultimate end. The study at hand examines the claims of each of these stances and the criticisms against them, and tries to show that the realization of such an epistemology in a priori religious propositions is not only possible, but also realistic and already fulfilled.