اصلاح اندیشۀ دینی با رویکردی بر آرای استاد مطهری

عقل و علم مناط کشف حقیقت و دستیابی به پاسخ‌ها و ابهامات زندگی بشر را در عصر جدید فراهم آورده است. بر همین سبیل برخی از عدم ضرورت دین در ساخت زندگی بشر سخن گفته‌اند و تعالیم دینی را به اتهام تنافی با رهیافت‌های عقل و علم مطرود گذاشته‌اند. پاسخ به این ابهامات و برافراشتن رایت دین در دفاع از حیثیت عاقلانه و عالمانه آن امری ضروری است. استاد مطهری با درک این ضرورت در مجموعه‌ای منسجم از جستارهای علمی، به بیان اهمیت عقل و علم و تلازم با شرع دست یازیده‌اند. ایشان جامعیت دین را نه در ارائۀ تمامی جزییات، بلکه در ارائۀ سازوکاری برای استخراج جزییات در تمام اعصار و زمان‌ها دانسته‌اند که بر اساس این سازوکار و فرآیند که چیزی جز اجتهاد عقل‌محور و اصولگرا نیست، مجتهد می‌تواند به ایجاد تعادل میان جامعیت دینی و انعطاف‌پذیری و تغییرپذیری دینی نائل آید. ایشان با تقدم رتبی عقل در فهم گزاره‌های دینی موافقت داشته و آن را مفید امر قانونگذاری پنداشته‌اند. از سویی بر این باورند که اسلام تجربه‌گرایی و علم را مردود ندانسته است، بلکه آن را تابع امر دینی می‌شمارد. لذا عقل و علم در تلازم قطعی با شرع به‌سر می‌برند، اما از حیث تقدم رتبی عقل مقدم بر علم و شرع است.

Correction of Religious Thought with Approach to Professors Motahari

Abstract Reason and science of the region have provided the discovery of truth and the achievement of the answers and ambiguities of human life in the new age. The same mustache has spoken about the lack of necessity of religion in building human life, and has rejected religious teachings for the sake of being alone with the approaches of reason and science. The answer to these ambiguities and to uphold the worship of religion in defense of its wise and wise prestige is essential. Professor Motahari, by understanding this necessity in a coherent set of scientific publications, has expressed the importance of reason and science and the pursuit of sharia. He considers the complexity of religion not to provide all the details but to provide a mechanism for extracting details at all ages and times. Based on this mechanism and process, which is nothing but a rationalminded ijtihad, the Mujtahid can To achieve a balance between religious intransigence and flexibility and religious change. He agrees with the priority of reason in understanding the religious propositions and considers it useful in the field of lawmaking. On the one hand, it is believed that Islam does not reject experimentation and science, but considers it to be religious. Therefore, wisdom and science are at the exact end with the Shari'ah, but in terms of the priority of wisdom prior to science and religion.