نشانه‌شناسی قرآنی خاستگاه تصوف و عرفان اسلامی

صرف نظر از ادعای عرفا، در میان دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان از گذشته تا کنون بحث های متنوعی پیرامون خاستگاه تصوف و عرفان اسلامی مطرح بوده و کوشش هایی چند برای نمایاندن سرچشمه اصلی آن در اسلام در دو قلمرو نفی و اثبات انجام گرفته است. علامه طباطبایی ، حسن زاده آملی، جواد آملی،رمضانی، یزدانپناه شهید مطهری و حضرت امام خمینی(ره)و بسیاری دیگر از استوانه ها و دانش آموختگان حوزوی و همایی، زرین کوب، پورجوادی، پازوکی، اعوانی و ده ها شخصیت بزرگ دیگر از دانشگاهیان در دوره معاصر، سرچشمه عرفان اسلامی را خوان گسترده قران و میراث حدیثی اسلام می دانند. چنانکه ماسینیون،نیکلسون، کربن، شیمل، پل نویا، چیتیک و ده ها دانشمند دیگر از حوزه شرق شناسی به جد معتقدند که چسمه سار اصلی عرفان اسلامی، قرآن و سیره و سنت پیامبر اکرم(ص) بوده است. در پژوهش پیش رو نشانه شناسی قرآنی خاستگاه عرفان و تصوف به نحو تحلیلی در کوشش های زیر سامان یافته است: الف)نقل نمونه هایی از سخنان برخی از شخصیت های فوق الذکر در تایید مدعا؛ب) گزارش صریح و بیان آشکار برخی مشایخ بزرگ و عرفای متقدم در این زمینه؛ج) تبیین نسبت قرآن با تعریف، موضوع، مسائل و غایت تصوف و عرفان؛د) واژه گزینی عرفا برای عناوین کتاب های خود و نیز اصطلاح گزینی های فنی آنان در دو قلمرو اصطلاحات عرفان نظری و سلوک عملی و تصوف با عنایت به کلمات قرآن؛ه) گزارش بیش از پنجاه دسته آیات قرآن که هر یک به نحوی به آموزه های مهم عرفان اشاره یا تصریح داشته اند و سرمنشاء اصلی شکل گیری عرفان اسلامی را برساخته است.