باورهای کلامی و علوم انسانی (جایگاه و چگونگی تاثیر)

بی‌شک آگاهی جامع از کاستی‌های کلام موجود، پاسخ دقیق به امکان اسلامی‌سازی علوم و مبرهن به امکان پیرایش علوم از پیش‌فرض‌ها، با نگاهی کلان به جایگاه‌های تاثیر و تاثر و از آن طریق اصطیاد چگونگی تاثیر باورهای کلامی بر علوم انسانی میسر است. نوشتار حاضر، ضمن پذیرش فی‌الجمله نه بالجمله ابتنای علوم انسانی و امهات مسائل این علوم بر گزاره‌های کلامی، با استفاده از روش تاریخی و تحلیل عقلی، هدف مذکور را در طرحی جامع دنبال می‌کند. بر اساس این طرح، الف) علم یا فعالیت علمی به‌عنوان متعلق تاثیر گاهی به‌صورت مستقیم و زمانی دیگر به‌صورت غیرمستقیم از باورها اثر می‌پذیرند؛ ب) در تاثیر غیرمستقیم، باورهای کلامی در مرحلۀ اول بر عوامل معرفتی (عوامل فلسفی و علمی) یا غیرمعرفتی (ویژگی‌های شخصیتی دانشمندان، فرهنگ، محیط و جامعۀ آماری و...) تاثیرگذار بر علم یا فعالیت علمی تاثیر می‌کنند و آنگاه بر علوم انسانی؛ ج) تاثیرگذاری بر فعالیت و فرایند تولید علم و پژوهش به دو صورت خرد و کلان تصور‌شدنی است؛ زیرا علم را می‌توان ناظر به مسئلۀ پژوهشی و کلیت معرفت، تصور و مراحل تولید آن دو را بررسی کرد؛ د) همچنین در صورتی‌که مراد از علم معنای دیسیپلین باشد، مولفه‌های علم مانند موضوع، روش، غایت و... از باورهای کلامی اثر می‌پذیرند.

The Theological beliefs and Humanities (position and how to effect)

Undoubtedly, comprehensive knowledge of the shortcomings of the existing Theology, the exact answer to the possibility of Islamicization of sciences, and the demonstrated to possibility of modification of science from presuppositions, with a great look at the positions of effect and regret, And through it the inference of the effect of Theological beliefs on the human sciences is possible. The present article, while in short admitting human sciences and the issues of these sciences are based on theological propositions by using of the historical method and rational analysis, it pursues this goal in a comprehensive plan. On the basis of this plan, sometimes science or scientific activity as object of effect are directly affected by beliefs, and once again indirectly; That is, other epistemic factors (philosophical and scientific factors) or nonepistemic factors (the personality traits of scientists, culture, environment and statistical society, etc.) directly effect on the science or the scientific activity and the theological beliefs indirectly affect them. On the other hand, the influence on activity and the process of producing science and research is imaginable in both micro and macro terms; Because science can be considered as an issue of research and of the universality of knowledge, and examined the production stages of the two. Also, if the meaning of science is the meaning of discipline, the components of science, such as subject, method, endpoint, etc., are influenced by theological beliefs.