نقش خوشه های صنعتی بر رقابت پذیری منطقه ای (نمونه موردی: خوشه ی تجهیزات نفت، گاز و پتروشیمی خوزستان)

اصطلاح خوشه به عنوان یک ایده ی برتر برای بحث در مورد نقش توسعه ی صنعتی در توسعه ی منطقه ای از دهه ی 1990 به بعد و در جهت تقویت توان رقابتی و ابزاری جهت ارتقای رقابت پذیری مورد توجه قرار گرفته است. محققان توسعه سرزمینی معتقدند شکل گیری خوشه های صنعتی منطقه ای، استعداد رقابت پذیری را ارتقا بخشیده و در بهبود مزیت های رقابتی و توسعه منطقه ای موثر است. از این رو دست یابی به مزایای رقابتی، خوشه های صنعتی را به یک نقطه کانونی توجه علمی و سیاست گذاری تبدیل کرده است. با این توضیحات هدف این تحقیق، بررسی و تحلیل نقش خوشه های صنعتی بر توسعه رقابت پذیری منطقه ای و با این فرضیه که به نظر می رسد هر چه شدت روابط در خوشه های صنعتی بالاتر رود، رقابت پذیری منطقه ای هم افزایش می یابد، می باشد. روش تحقیق، از نوع توصیفیتحلیلی است و از پرسش نامه جهت جمع آوری داده ها استفاده گردیده است که پس از تایید روایی و پایایی، داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار های spss و lisrel پردازش گردیده. نتایج تحقیق ضمن تایید ارتباط بین افزایش شدت روابط در خوشه های صنعتی با افزایش رقابت پذیری منطقه ای، عوامل موثر بر توسعه و تحریک رقابت پذیری منطقه ای را به ترتیب درجه تاثیر در قالب 4 عامل:1) روابط اجتماعی؛ 2) روابط مکانی جغرافیایی؛3) روابط اقتصادی و 4) روابط نهادی سازمانی شناسایی کرده است.

The Role of Industrial Clusters on Regional Competitiveness ( Case Study: The Cluster Of Petroleum, Gas And Petrochemical Facilities Of Khuzestan

As a novel idea for discussion on the role of industrial development on regional development, the term “cluster” became noteworthy since 90’s in order to increase competitiveness. Territorial development researchers believe that formation of regional industrial clusters improves competitiveness and plays a role in promoting competitive advantages and regional development. Hence, because of the possibility of realization of competitive advantage, industrial clusters became a focal point for research and policymaking. Against this background, the purpose of this research is to analyze and review the role of industrial clusters on the development of regional competitiveness and assumes that the higher number of relations in an industrial cluster leads to higher level of regional competitiveness. The research applies descriptiveanalytical research method and utilizes questionnaire to collect data. The data was studied by SPSS and Lisrel software packs after approval of validity and reliability of data. Findings corroborate the relationship between the higher number of relations in industrial clusters with the higher level of regional competitiveness and also identifies the contributing factors to development and stimulation of regional development which is ranked by the order of their effect as follows: 1. Social relations, 2. Geographic and location relations, 3. Economic relations, and 4. Institutional relations.