«ماهیت» در اندیشه قاضی سعید قمی

بررسی دقیق و تفصیلی آثار قاضی سعید نشان می‌دهد اساساً «ماهیت» از نظر قاضی سعید، همان «ما به الشیء هو هو» یا ماهیت بالمعنی الاعم است و ماهیت به معنای «ما یقال فی جواب ماهو» مورد نظر وی نبوده است؛ ماهیت، همان حقیقت، ذات و صورت شیء و در تعبیر دیگر، «ماهیت شیء»، «وجود خاص شیء» استقاضی سعید در تبیین دو حکم از احکام ماهیت در نحوه تحقق ماهیت در عالم خارج، یعنی دو مساله جعل و تشخص، نفس «ماهیت» را مجعول به «جعل‌بسیط» از ناحیه جاعل دانسته و هرگونه تقرر ماهیت، پیش از جعل جاعل را نفی می‌نماید و تشخص ماهیت را نیز به «جعل جاعل» می‌داند؛ لذا تحقق ماهیت، نیازمند عروض وجود بر ماهیت نخواهد بودقاضی سعید در تبیین نحوه تحقق ماهیت در عالم خارج، نفس «ماهیت» را مجعول به «جعل‌بسیط» از ناحیه جاعل دانسته و هرگونه تقرر ماهیت، پیش از جعل جاعل را نفی می‌نماید و تشخصّ ماهیّت را نیز به جعل جاعل می داند.بنابراین تحقق ماهیّت را نیازمند عروض وجود بر ماهیّت نخواهد بود و پیچیدگی هایی که در اقوال ابن سینا در کیفیّت عروض وجود بر ماهیّت یا ارجاع تشخصّ به اعراض ماهیّت، مطرح بوده است و سبب نقد سهروردی بر مشّائیان گشته، برطرف خواهد گردید

quiddity in qādī sa‘īd qumī’s thought

abstractdetailed precise study on qādī sa‘īd writings represents that every existent’s quiddity in qādī sa‘īd’s thought is identical to what by which it is what it is or quiddity in general (al māhiya bil ma‘na al a‘am) quiddity as whatness has not been his target in arguments.in explanation two problems on external realization of quiddity, that are the problem of creation the problem of distinction, he declares that every quiddity is created by simple creation of it’s creator denies every kind of beingexistence for quiddity before creation of it’s creator, as well he names the creation of creator as the just cause of distinction of every existent, so the externality distinction of quiddities does not need to accident of existence to become existent also does not need to attributes to become distinct.