بررسی دیدگاه زینر در یکسان‌انگاری «مایا» در اوپانیشاد شوتاشوتره و «خدعه» در معراج‌نامه بایزید

زینر با این پندار که فنا یا وحدت وجود در عرفان اسلامی، مربوط به ورود آموزه‌های مکتب فلسفی ودانته، به جهان اسلام است، بیانات بایزید را محمل مناسبی برای تایید دیدگاه‌های خویش یافته و سعی بسیار در ایجاد مطابقت میان برخی گفته‌های وی با عبارات اوپانیشادها نموده است. در معراج‌نامه کوتاهی از بایزید که در کتاب اللمع ذکر شده، بایزید آنچه که در این سفر مشاهده نموده را خدعه نامیده است و همین امر زینر را واداشته تا «خدعه» را معادل «مایا» در اوپانیشاد شوتاشوتره معرفی کندو وی همچنین سعی کرده در جهت تقویت نظریه خود میان برخی دیگر از عناوینی که بایزید در معراج‌نامه خود ذکر کرده، معادل مناسبی در اوپانیشادها و گیتا بیابد. در این نگارش با اثبات اصالت اسلامی خدعه و استدلال بر عدم مطابقت معنایی این دو بطلان ادعای زینر آشکار می‌شود و نظریه او در خصوص تاثیر ودانته بر عرفان اسلامی به چالش کشیده می‌شود.

Investigating the Zaehner’s View On the likeness of Maya in Shvetashvatara Upanishad and khudā in the Miraj of Bayazid Bastami

In confirming the theory that the fanā or Waḥdat alwujūd in Islamic mysticism is due to the entry of Vedanta’s teachings into the Islamic world,Zaehner paid attention to some of Bayazid’s statements and tried hard to reconcile some of his statements with the words of the Upanishads. In describing his ascension (miraj),Bayazid called what he saw in this journey a khudā (deception) and This prompted Zaehner to introduce &deception& as the equivalent of &Maya& in the Shvetashvatara Upanishad.In order to strengthen his theory, he also tried to find a suitable equivalent in the Upanishads and the Bhagavadgītā among some of the other titles that Bayazid mentioned in his Ascension.In this writing,by proving the Islamic origin of the interpretation of &deception& and also by arguing the semantic difference between &deception& and &Maya&,the inaccuracy of Zaehner’s claim is revealed and his theory about the influence of Vedanta on Islamic mysticism is challenged.