تصویرسازی های بیدل از حقیقت اعیان ثابته

ابن عربی در عالَم وجود، غیریت را برنمی تابد، از این رو، درمعمای حق و خلق، هستی خلق را آن گونه تبیین می نماید که به وحدت شخصی وجود بیانجامد؛: وی با وضع اصطلاح اعیان‌ثابته، هویت جدیدی برای ماسوا‌الله درنظرگرفت که گرچه با ذات الهی عینیت ندارد اما غیراو هم نیست؛: آفرینش حاصل توجه آفریدگار به‎ذات‎خویش است که این توجه موجد اعیان ثابته بوده است. ابوالمعانی میرزا بیدل عظیم آبادی از آرای عرفانی ابن‌عربی تاثیرفراوان پذیرفته است، به گونه‌یی که می توان او را بقیه‌السیف شارحین ابن‌عربی دانست. بیدل با دقت و وسواس، آموزه های عرفان نظری را به لسان حکمت ذوقی، در شعر خیال انگیز خود آورده است. شرح بیدل بر آموزه های عرفانی ابن عربی، حداقل در آثار منظوم ادبیات تصوف، کم ‏نظیر است. بیدل با استفاده از ظرفیت های بی نظیر شعر فارسی و فنون لفظی و معنوی، در تصویرگری آموزه های اتنزاعی و مجرد عرفانی کوشیده است. این مقاله با دیدگاهی تطبیقی، ضمن تبیین اعیان ثابته و مسایل متفرع بر آن، تصویرسازی های شاعرانه بیدل از مساله دشوار اعیان ثابته را بررسی می‌نماید.

Bidel’s Poetic Imagery of Permanent Archetype (Ayane-Sabete)

IbnArabi disapproves of the concept of Otherness (i.e. differentiation from God) in the world of existence; therefore, in the creatorcreature puzzle, he explicates the existence of creature in such a way that it leads to personal pantheism. By coining the term “permanent archetype”, he considers a new identity for “everything but God”, which, though not identical to divinity, is not different in nature from that. Creation results from the creator’s selfawareness, which is the cause of the permanent archetype. Bidel was strongly influenced by Ibn Arabi’s mystical conceptions, so far that he can be considered as the last of the commentators of Ibn Arabi. Bidel meticulously recites the teachings of philosophical mysticism in the form of poetic wisdom in his imaginative poetry. Bidel’s explication of Ibn Arabi’s mystical teachings is irreplaceable, at least in the poetical works of sufism literature. Employing the great capacities of Persian poetry as well as semantic and lexical figures of speech, Bidel attempted to symbolize the mental and abstract teachings of mysticism. By expounding the concept of permanent archetype and the issues thereof, this study investigates Bidel’s poetic imagery of this bewildering concept from a comparative perspective.