بررسی تطبیقی سه‌گانه های حکمت اسلامی و عرفان مولوی

سخن صحیحی است اگر بگوییم: تمام علوم و معارف اسلامی بر محورتبیینِ سه شانِ الهی یعنی افعال، صفات و ذات شکل گرفته اند؛ هم دردیدگاه نهاییِ حکمتِ صدرایی و هم بر مبنای آموزه های عرفانِ اسلامی، هستی حاصل تجلی شئونِ الهی است و در جوف این عقیده قابل تحلیل وارزیابی است. در راهِ تبیینِ شوون سه گانه الهی، سه‌گانه‌های مختلفی طرح شده است که حکمِ مراتبِ یک حقیقت واحد را دارند؛ سه‌گانه‌هایی نظیرِ: 1. دنیا، برزخ، آخرت.2. ملک، ملکوت، جبروت. 3. ماده، مثال، عقل. 4. زمان، دهر، سرمد.5. اسلام، ایمان، احسان. 6. شریعت، طریقت، حقیقت. 7. علم‌الیقین، عین‌الیقین، حق‌الیقین. و... مولوی نیز در عرفانِ خود برای تبیینِ شووونِ الهی از سه‌گانه‌های زیادی هم برگرفته شده از منابع اسلامی و هم متناسب با ادبیاتِ ادبی و عرفانی خود – بهره برده است. مقاله حاضر در پی آن است در وهله‌ی اول مهم‌ترین سه‌گانه‌های مطرح شده در عرفانِ مولوی را با رویکردِ تطبیق با حکمتِ اسلامی – فهرست و تبیین نماید؛ و در وهله‌ی دوم این مساله را پاسخ دهد که چرا نمی‌توان هر سه‌گانه‌ای را به مجموعه‌ی یاد شده اضافه کرد؟