در جست‏ و جوی چارچوب و مسیرهای ارتباطی و تعاملی بین معرفت‌ شناسی و روان‌ شناسی

به موازات رشد علم، شاخه‌های علمی از ساقه اصلی فاصله می‌گیرند و گاه بنا به ضرورت، دوباره در مقام برقراری پیوند و تعامل با دیگر شاخه‌ها بر می‌آیند. بعد از جدایی روان‌شناسی از فلسفه، تلاش‌های فراوانی صورت گرفته است تا بین معرفت‌شناسی -به عنوان یکی از شاخه‏های اصلی فلسفه- از یک سو و روان‌شناسی تجربی- به عنوان یکی از شاخه‏های جداشده از فلسفه- از سوی دیگر پیوندهایی برقرار شود. هدف پژوهش حاضر این است که با استفاده از روش‌های تحلیلی-توصیفی مبتنی بر متون روان‌شناسی به تبیین و توضیح مسیرهای تازه‌ای بپردازد که امکان نزدیکی دو شاخه مستقل معرفت‌شناسی و روان‌شناسی را بیش از پیش فراهم آورد؛ مسیرهایی که در ادبیات پژوهش داخل کشور، رد زیادی از آنها را نمی‌توان یافت. در این مسیرگشایی آنچه بیشتر مد نظر بوده است، ارسال خدمات معرفت‌شناسی به سوی روان‌شناسی است نه بالعکس. این امر از این جهت بیشتر حائز اهمیت است که نظریه‌ها و یافته‌های روان‌شناسی به عنوان یکی از رشته‌های علوم انسانی، بیش از بقیه در انقیاد فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و مبانی انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی هستند. در این مقاله ضمن بحث در زمینه امکان و ضرورت تبادل ارتباطات و خدمات بین این دو رشته مطالعاتی، به طور خاص چهار مسیر ارتباطی شناسایی و به شکل مبسوط‌تر مورد بررسی قرار گرفته‌اند که عبارت‏اند از: تبیین و نقد پیش‌فرض‌های نظریه‌های روان‌شناسی، تبیین و نقد روش‌شناسی پژوهش، تبیین و نقد هنجارها و ابزارهای مورد استفاده در روان‌شناسی و درنهایت نقد و بررسی دستور زبان رایج در روان‌شناسی.