ذات گرایی جدید مابعدالطبیعه جدید
|
|
|
|
|
نویسنده
|
دادجو ابراهیم
|
منبع
|
ذهن - 1399 - شماره : 84 - صفحه:77 -112
|
چکیده
|
در مابعدالطبیعه «ذات» نه به معنای «ماهیت»، بلکه به معنای «وجود» و «واقعیت» است. «ذاتگرایی» به معنای «واقعیتگرایی» است. ذاتگرایی قدیم، ضد ذاتگرایی و ذاتگرایی جدید سه جریان مابعدالطبیعیاند. در ذاتگرایی قدیم «اشیا» دارای ذات و خواص ذاتی (واقعیت و خواص واقعی)اند. ذوات و خواص ذاتی صرف ذوات و خواص ذاتی جوهریاند و هرچند اجسام منفعل و نفس و عقل فعّالاند، درنهایت ایستا و ناپویایند. علم به اشیا علم به خواص ذاتی آنها از طریق برهان و بنابراین مطابق با واقع آنهاست. در ضد ذاتگرایی اشیا نه دارای ذات و نه دارای خواص ذاتیاند؛ علم به آنها نه طبق واقع آنها بلکه طبق تعریف و قرارداد آنها و «بهترین تبیین از آنها» است. در ذاتگرایی جدید، اشیا دارای ذوات و خواص ذاتی جوهری، رویدادی، فرایندی، رابطهای و خاصیتی پویا هستند. آدمی نیز دارای همه این گونه ذوات و خواص ذاتی طبق واقع است و آنها ریشه اعتبار ذوات و خواص ذاتی طبق اعتبار در اعتبارات عامّ انسانهایند. علم به اشیا «بهترین تبیین از آنها نزد دوستداران این تبیین» است و «تقریباً صادق» و «تقریباً مطابق با واقع» است. ذاتگرایی جدید مابعدالطبیعه جدیدی است. روایت جدیدی از ذاتگرایی قدیم است. آن نیازمند شناسایی است و معرفتشناسی و روششناسی آن نیازمند نقّادی و بازسازی است.
|
کلیدواژه
|
ذاتگرایی قدیم، ضد ذاتگرایی، ذاتگرایی جدید، مابعدالطبیعه جدید، روایت جدید
|
آدرس
|
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
idadjoo@gmail.com
|
|
|
|
|