بازسازی واقع‌ گرایی قوی فلسفه اسلامی در چهارچوب ذات‌ گرایی جدید

علم در سه معنا به کار می‌رود: دانش، معرفت‌های متعدد به یک چیز و تک‌تک گزاره‌های علمی صادق‌. واقع‌گرایی معاصر که عمدتاً واقع‌گرایی تقریبی است، علم به هر سه معنا را در حال پیشرفت و تقریباً درست می‌داند. نگارنده این مقاله که مدعی بازسازی واقع‌گرایی قوی فلسفه اسلامی است، با فرق‌گذاری بین آنها، علم به دو معنای نخست را در حال پیشرفت و تقریباً درست، اما علم به معنای سوم را ثابت و مطلقاً درست می‌داند. واقع‌گرایی تقریبی با باور به خواص ذاتی (خواص واقعی) یک چیز و سختی و پیچیدگی دست‏یافتن به آنها به «تقرّب به حقیقت» چیزها و بنابراین به صدق تقریبی علم (گزاره‌های علمی صادق) باور دارد و علم به یک چیز را «استنتاج از راه بهترین تبیین» می‌داند. واقع‌گرایی مطلق و پیشرونده با پذیرش سختی و پیچیدگی دست‏یافتن به خواص ذاتی یک چیز و در عین حال با ادعای توانایی ما بر دست‏یافتن به آنها (بر اساس اینکه خواصی اساسی‌تر از خواص ذاتی نیست و با نظر به توفیقات علم و صنایع پیشرفته بر اساس کشف همان خواص) از ادعای «تقرّب به حقیقت» دوری کرده و گزاره‌های علمی صادق را در حدودی که صدق می‌کنند، مطلقاً صادق دانسته، علم به یک چیز را «استنتاج از راه تبیین درست» می‌داند. اشاره به واقع‌گرایی تقریبی مغرب‏زمین واقع‌گرایی مطلق فیلسوفان مسلمان و تفسیر آن به واقع‌گرایی مطلق و پیشرونده محور روش‌شناختی مقاله است.