>
Fa
  |  
Ar
  |  
En
ایضاح مفهومی دیدگاه امکانِ «معرفت اجمالی ذات حق در عرفان»
نویسنده
گریوانی مسلم
منبع
ذهن - 1400 - شماره : 87 - صفحه:137 -161
چکیده
دیدگاه رایج در معرفتشناسی عرفانی این است که ذات حق، معلوم احدی حتی برای کمّلین از اولیا نیز نیست؛ بلکه ذات، صرفاً متعلق شناخت خود حق قرار میگیرد؛ چراکه ذات حق بما هو ذات در عرفان، بر خلاف «ذات در فلسفه و کلام» به معنای حقیقتی است که ظهور و تجلی نداشته و ورای تجلیات حقی و خلقی است؛ از سوی دیگر این عدم اکتناه به معنای تعطیلی معرفت حق نیست و امکان معرفت الله، از محکمات متون عرفاست. بنابراین چالشی که قابل طرح است، این است که با اکتناهناپذیری ذات حق، معرفت حق چگونه ممکن است. دیدگاه رایج معتقد است باب معرفت الله از طرق دیگر از قبیل شناخت اسما، صفات و ظهورات حق، مفتوح و ممکن است؛ به بیان دیگر متعلقِ معرفت، محبت و عبادت ما «وجه حق» است نه «ذات حق». برخی دیگر اما معتقدند معرفتِ ذات کاملاً منتفی نیست بلکه معرفت تفصیلیِ ذات (اکتناه) ناممکن است نه معرفت اجمال. در این پژوهش، ضمن ایضاح مفهومی «اکتناهناپذیری ذات حق»، به تبیین و تحلیل دیدگاهی میپردازیم که بر اساس آن «معرفت اجمالی به ذات» را ممکن و مستند به برخی «نصوص و بعضاً اشارات متون عرفانی» مینماید.
کلیدواژه
ذات، حق، اکتناهناپذیری، شناخت خدا، غیب الغیوب، مقام لااسم و لارسم
آدرس
, ایران
پست الکترونیکی
mgrivani59@gmail.com
Authors
Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved