توجیه معرفتشناختی بداهت قاعده «اعطاء» و نقد اشکالات
|
|
|
|
|
نویسنده
|
متقیفر سعید ,موسوی محمود ,سلیمانی امیری عسکری
|
منبع
|
ذهن - 1399 - شماره : 81 - صفحه:117 -148
|
|
|
چکیده
|
قاعده «معطی الشیء لایکون فاقداً له» از قواعدی است که فلاسفه به بداهت آن اذعان دارند؛ زیرا ملاک بدیهیات اولیه بر آن صادق است؛ یعنی از تصور موضوع (معطی الشیء) و محمول (لایکون فاقداً له) بدون نیاز به هیچ واسطه دیگری به صدق آن حکم میشود. همچنین ملاک بدیهیات فطری بر آن صادق است؛ یعنی میتوان گفت مفاد این قاعده قضیهای است که قیاس خود را همراه خود دارد و سایر انواع بدیهی مانند مجربات، مشاهدات، متواترات و حدسیات، قضایایی شخصیاند؛ لذا همانگونهکه نمیتوان قاعدهای عقلی را که ویژگی آن کلیت و همهشمولی است بر اساس این نوع قضایا توجیه نمود، به همان ترتیب نمیتوان قائل به ابطال آن از طریق تجربه و یا راههای دیگر شد. مهمترین اشکال مخالفان در رد این قاعده ناسازگاریهایی است که مفاد این قاعده با بسیاری از مسائل خداشناسی پیدا میکند که پاسخ آنها فقط از طریق قول به اصالت وجود ممکن خواهد شد.
|
کلیدواژه
|
قاعده معطی الشیء، بدیهیات اولیه، فطریات، معرفتشناسی، خداشناسی
|
آدرس
|
دانشگاه باقرالعلوم(ع), ایران, دانشگاه باقرالعلوم(ع), گروه فلسفه اسلامی, ایران, موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره), گروه فلسفه اسلامی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
soleymaniaskari@mihanmail.ir
|
|
|
|
|