تاثیر فرهنگ بر ادبیات و برخی دلالت‌های معرفت‌شناختی آن

دو مقوله «فرهنگ» و «ادبیات» از مهم‏ترین عناصر نرم‌افزاری حیات آدمی‌اند و مبحث مناسبات و تعاملات آن دو از  مباحث اساسی «فلسفه فرهنگ» از سویی و «فلسفه ادبیات» از سوی دیگر است. مسئله این نوشتار بررسی چگونگی تاثیر فرهنگ بر ادبیات و برخی دلالت‌های معرفت‌شناختی آن از رهگذر کاربست روش مطالعه عقلی و فلسفی است. این مقاله ادعا دارد با فرض اختیار یک تلقی از تلقی‌های متعدد این دو مفهوم، تاثیرگذاری فرهنگ بر ادبیات در چارچوب علل اربعه وجود شی‎ء قابل بررسی است. اتخاذ این روش آشکار می‌کند در عین استقلال مفهومی فرهنگ و ادبیات، فرهنگ بر علل وجودی و ماهوی ادبیات تاثیر مستقیم می‌گذارد و نتیجه آنکه هر فرهنگی ادبیات متناسب خود را می‌پروراند؛ هرچند این پرورده که از عناصر فرهنگ تغذیه کرده، باعث بالندگی و تقویت و تحکیم آن فرهنگ ‌شود. در این میان «بینش»، «گرایش»، «منش» و «کنش» به عنوان موضوع ادبیات از سویی و مولفه‌های فرهنگ از دیگرسو مهم‌ترین نقطه تلاقی این دو عنصر است و این تاثیر دارای دلالت‌های معرفت‌شناختی قابل توجهی است.